Nëse matni vazhdimisht tensionin e gjakut dhe nivelet e kolesterolit, ka edhe një gjë tjetër që duhet ta monitoroni: trigliceridet. Niveli i lartë i triglicerideve, një lloj yndyre në gjak, mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës.
Mënyra e jetesës dhe e ushqyerjes luajnë një rol të rëndësishëm në uljen apo rritjen e niveleve të triglicerideve, ashtu si në shëndetin e përgjithshëm.
Çfarë janë trigliceridet?
Trigliceridet janë një lloj yndyre (lipide) që gjenden në gjak. Gjatë ngrënies, trupi konverton kaloritë që nuk i duhen, për t’u përdorur pastaj në trigliceride. Ato ruhen në qelizat e dhjamit. Më pas, hormonet lëshojnë trigliceride për energji midis vakteve. Nëse hani rregullisht më shumë kalori sesa digjni, sidomos kalori të “lehta”, si karbohidrate dhe yndyra, mund të keni nivele të larta të triglicerideve (hipertriglicerdemia).
Kur konsiderohen normale?
Një test gjaku mund të përcaktojë nëse nivelet e triglicerideve janë normale.
Normale – Më pak se 150 mg/dL ose më pak se 1.7 mmol/L.
Në kufi – 150 – 199 mg/dL (1.8 – 2.2 mmol/L).
Të larta – 200 – 499 mg/dL (2.3 – 5.6 mmol/L).
Shumë të larta – 500 mg/dL ose më sipër (5.7 mmol/L ose më sipër).
Ku ndryshojnë trigliceridet nga kolesteroli?
Trigliceridet dhe koleseroli janë lloje të ndara të lipedeve që qarkullojnë në gjak. Trigliceridet ruajnë kalori të papërdorur dhe i sigurojnë trupit energji, ndërsa kolesteroli përdoret për të prodhuar qeliza dhe hormone të caktuara. Duke qenë se trigliceridet dhe kolesterolit nuk mund të treten në gjak, ato mund të qarkullojnë në të gjithë trupin me ndihmën e proteinave dhe transportojnë lipidet.
Pse janë të rëndësishme trigliceridet?
Trigliceridet mund të kontribuojnë në forcimin e arterieve ose trashjen e mureve arteriale (ateroskleroza) – që rrit rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve të zemrës, atak në zemër dhe goditje në tru. Trigliceridet shumë të larta – për shembull ato mbi 1000 mg/dL (11.29 mmol/L) – mund të shkaktojnë pankreatit akut (inflamacion të pankreasit).
Trigliceridet e larta janë shpesh shenjë e gjendjeve të tjera shëndetësore, që rrisin rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve të zemrës dhe goditjes në tru, si obeziteti dhe sindroma metabolike ( që karakterizohet nga dhjami përreth belit, yndyra përreth organeve të brendshme, humbja e masës muskulore, tension i lartë i gjakut dhe nivele të larta të sheqerit në gjak).
Ndonjëherë trigliceridet e larta janë shenjë e diabetit të tipit 2, niveleve të ulëta të hormoneve të tiroides (hipotiriodizmi), sëmundja e mëlçisë dhe e veshkave, ose gjendjet e rralla gjenetike që ndikojnë tek mënyra sesi trupi konverton yndyrat në energji. Trigliceridet e larta mund të jenë gjithashtu një efekt anësor i marrjes së medikamenteve si streroide, diuretikë apo pilulat për kontrollin e lindjeve.
Burimi: MayoClinic / https://shendeti.com.al/
Ushqimet që duhet të shmangni nëse keni trigliceride të larta
Gjalpi ose margarina
Përdorni vaj ulliri në vend të gjalpit dhe margarinës, të cilët kanë shumë yndyra të ngopura ose trans. Vaji kanola, i bajameve dhe farave të lirit janë gjithashtu alternativa të mira.
Mishi me shumë dhjamë
Nuk duhet të hiqni dorë tërësisht nga mishi. Megjithatë përpiquni të konsumoni atë pa shumë dhjamë. Gjithashtu, shmangni të gjitha llojet e mishrave të përpunuara, si proshutën, sallamin, pasi këto lloje mishrash mendohet se rrisin rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve të zemrës dhe diabetin.
Mjalti ose shurup panje
Mund të mendoni se mjalti dhe shurupi i panjës janë më të shëndetshme ose më natyrale se sheqeri i rafinuar. Por, ashtu si sheqeri, edhe ato mund të rrisin nivelet e triglicerideve. Nëse doni të ulni nivelet e trigilicerideve, duhet të kufizoni çdolloj ëmbëltuesi.
Pijet me sheqer
Niveli i sheqerit që mund të konsumoni vetëm me një gotë çaj të ftohtë, pije të gazuara ose lëngje frutash është shumë i lartë. Ju mund të merrni më shumë sheqer seç trupi mund ta përballojë, prandaj një pjesë të tij e kthen në trigliceride. Prandaj, kur të kufizoni sheqerin, mos harroni të përfshini edhe pijet gjithashtu.
Ushqimet me niseshte
Konsumimi i tepërt i makaronave, patateve ose drithërave bën që trupi t’i konvertojë në trigliceride. Duhet t’i konsumoni këto ushqime, por në proporcione të duhura, si një fetë bukë, 1/3 kupë oriz, gjysmë kupe makarona ose gjysmë kupe patate ose bollgur të gatuar.
Kokos
Përveç frutit të kokosit, kemi edhe qumësht kokosi, ujë kokosi apo vaj kokosi. Disa nga këto lloje kanë përfitime shëndetësore, por janë të pasura edhe në yndyra të ngopura, prandaj konsultohuni me mjekun nëse duhet t’i kufizoni apo shmangni krejtësisht nëse vuani nga trigliceridet e larta.
Alkooli
Mund të mendoni që alkooli është i mirë për zemrën. Por, abuzimi me të mund të rrisë nivelet e triglicerideve. Kjo për shkak të sheqernave që janë një pjesë natyrale e alkoolit, edhe nëse është verë, birrë apo ndonjë pije tjetër alkoolike. Nivelet e larta të sheqerit, nga çdo burim, janë problem për shëndetin. Mjeku mund t’ju rekomandojë që të hiqni dorë krejtësisht nga alkooli nëse keni nivele të larta të triglicerideve.
Peshku i konservuar në vaj
Peshku është i mirë për zemrën. Por, nëse blini peshk të konservuar, kontrolloni nëse është i paketuar në vaj. Do të ishte më mirë që të blini peshk të konservuar me ujë.
