Sot është e premte, 13 dhjetor një ditë që sinjalizon pak më shumë se dy javë para përfundimit të vitit 2024. Njihet gjithashtu një datë që konsiderohet e pafat në shumë tradita perëndimore.
E premtja, data 13, ndodh kur dita e 13-të e muajit bie të premten, e cila ndodh të paktën një herë në vit.
Në vitin 2024, kishte dy të premte 13: 13 shtator dhe 13 dhjetor.
Nga mitet norvegjeze te legjendat e krishtera ka një mori arsyesh pse kjo ditë konsiderohet e pafat. Ja një vështrim në 13 prej tyre:
Pse është e pafat e premtja 13?
1. 13 dhe e premtja: E premtja e 13-të kombinon numrin 13, i cili shpesh shoqërohet me paplotësi dhe çrregullim, me të Premten, një ditë e lidhur tradicionalisht me fatkeqësinë.
2. Darka e Fundit: Sipas Biblës , Juda, i cili e tradhtoi Jezusin, ishte i ftuari i 13-të në Darkën e Fundit.
3. Kryqëzimi i Jezusit : Jezusi u kryqëzua të premten.
4. Kalorësit Templar: Mbreti Philip IV i Francës urdhëroi arrestimin e Kalorësit Templar të premten, më 13 tetor 1307. Atë ditë, shumë nga Templarët u arrestuan, torturuan dhe ekzekutuan, dhe pronat e tyre u konfiskuan. Koha e arrestimeve të premten më 13 kontribuoi në besëtytninë rreth datës, duke e shoqëruar atë me fat të keq dhe fatkeqësi.
5. Mitologjia norvegjeze: Sipas mitologjisë norvegjeze, Loki ishte i ftuari i 13-të në një darkë të perëndive. Prania e tij çoi në ligësi dhe kaos, duke bërë që bota të zhytet në errësirë.
6. Kartat tarot: Karta e “vdekjes” në një kuvertë letrash tarot shpesh shoqërohet me të premten e 13-të.
7. Ngjarjet mitologjike: Premtet janë lidhur prej kohësh me ngjarje negative në histori dhe tekste fetare, si rënia e Adamit dhe Evës, vrasja e Abelit dhe përmbytja e Arkës së Noes.
8. Besimet e shekullit të 19-të : Besimi se e premtja është një ditë e pafat u forcua më tej në shekullin e 19-të, kur e premtja e 13-të u bë e njohur si një ditë fati të keq.
9. Libra dhe filma: Besëtytnia rreth të premtes së 13-të fitoi vrull përmes romanit të Thomas W Lawson-it Friday, the Thirteenth dhe filmit të famshëm Friday the 13 . Më vonë, Kodi i Da Vinçit i Dan Brown-it shtoi kthesën e vet në mitin, duke kontribuar në turpërimin modern të datës.
10. Mitologjia egjiptiane: Egjiptianët e lashtë e lidhnin numrin 13 me kalimin në jetë pas vdekjes, i cili konsiderohet i pafat.
11. Çdo e premte ishte një ditë pendimi : “Në traditën e vjetër katolike, çdo e premte ishte një ditë pendimi. Dhe kjo ide ka vazhduar,” tha Moria Marsh, një bibliotekare folklorike në SHBA, raportoi gazeta NPR .
12. Shkrimet franceze: Në shkrimet dhe dramat e lashta franceze, dihet se disa personazhe kanë thënë se janë përballur me fatkeqësi thjesht sepse kanë lindur të premten më 13. Kjo e rrënjosi më shumë traditën.
13. Numri 13 i pafat në shumë vende: Sipas disa historianëve, vende të ndryshme kanë bindjet e tyre për të Premten më 13. Në Itali, dita e pafat priret të jetë e premtja më 17, ndërsa në vendet spanjolle, dita e pafat priret të jetë e marta më 13, përmendet një raport nga NPR .
