“Jared Kushner, dhëndri i Presidentit të SHBA-së, po ndërton një resort luksoz në ishullin shqiptar me një kosto prej 1.4 miliardë dollarësh” – shkruan gazeta greke Protothema në rubrikën e saj Newmoney.
Një investim i ri dhe jashtëzakonisht ambicioz në Mesdhe mban firmën e Jared Kushner. Dhëndri i Presidentit të SHBA-së Donald Trump (bashkëshorti i Ivankës, vajzës së tij të madhe), nëpërmjet kompanisë së tij Affinity Partners, njoftoi krijimin e një resorti turistik luksoz në ishullin e izoluar dhe deri vonë të pabanuar të Sazanit në Shqipëri. Vendimi, siç është e natyrshme, ka shkaktuar tashmë eksitim dhe reagime.
Sazani apo Sasso iu dha Shqipërisë nga Greqia në vitin 1914 me ligj (me vetëm dy nene), nga Parlamenti Grek. Më pas u bë një ishull i militarizuar i vendosur në hyrje të Gjirit të Vlorës, në një pozicion strategjik në Detin Jon, përballë Italisë. Gjatë Luftës së Ftohtë, ishulli ishte një bazë detare e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe ishte plotësisht i mbyllur për publikun. Pas rënies së regjimit, ai u braktis, duke mbetur në thelb “i ngrirë në kohë”, me instalime ushtarake të rrënuara dhe, sigurisht, zero shfrytëzim turistik.
Një destinacion luksoz
Kushner, i impresionuar nga bukuria e egër natyrore dhe potenciali “i paprekur” i ishullit, planifikon ta transformojë atë në një vendpushim luksoz. Plani parashikon krijimin e një vendpushimi ekologjik, rezidencash, hotelesh, restorantesh, një marine dhe infrastrukturë për sporte ujore. Në të njëjtën kohë, një pjesë e strukturave ushtarake do të restaurohet me respekt për arkitekturën e tyre origjinale, duke krijuar një lloj “muzeu të gjallë”.
Qeveria shqiptare e Kryeministrit Edi Rama e përshkroi investimin si “strategjik”. Dhe ka arsyet e veta për këtë. Nga njëra anë, vetëm në këtë mënyrë mund ta “deklasifikonte” zonën dhe ta shndërronte nga ushtarake në turistike. Nga ana tjetër, sepse pret bashkëpunim ekonomik me familjen Trump për të promovuar interesa të tjera. Kështu, ai i dha një kontratë qiraje 99-vjeçare Atlantic Incubation Partners LLC, e cila është e lidhur me Affinity. Sipas burimeve qeveritare, projekti pritet të krijojë mbi 1,000 vende pune, të rrisë PBB-në e turizmit dhe ta vendosë Shqipërinë në skenën ndërkombëtare të investimeve.
Logjika e Kushnerit është të tërheqë jahtet ndërkombëtare, duke u ofruar atyre një ishull pothuajse privat, ku ata mund të kalojnë ditët e tyre pa shqetësime, larg syve kureshtarë.
Megjithatë, nuk ka mungesë interpretimesh gjeopolitike. Analistët vërejnë se prania e një kompanie të lidhur drejtpërdrejt me rrethin e ngushtë familjar të Trump forcon marrëdhëniet midis Tiranës dhe Uashingtonit, veçanërisht që nga rizgjedhja e Trump në Shtëpinë e Bardhë. Ka gjithashtu raportime se projekti synon të parandalojë hyrjen e kapitalit rus ose kinez në rajonin e ndjeshëm të Jonit jugor. Për analistë të tjerë, ky investim mund të luajë edhe rolin e një prove gjenerale. Nuk ka kaluar shumë kohë që kur Donald Trump e ka vënë seriozisht në tryezë transformimin e të gjithë Rripit të Gazës në një vendpushim turistik. Nëse investimi në Sazan ka sukses, kjo mund të jetë një tjetër garanci për efektivitetin e Trump në këtë lloj biznesi.
Sigurisht, ka kundërshtime. Sazani ndodhet brenda Parkut Kombëtar Detar Karaburun-Sazan, një zonë e mbrojtur me biodiversitet të pasur, ekosisteme tropikale dhe specie endemike. Grupet e mbrojtjes së mjedisit kanë shprehur tashmë shqetësimet e tyre në lidhje me ndikimin e investimit në mjedis dhe qëndrueshmërinë e zonës. Ata theksojnë se nuk është kryer një Studim gjithëpërfshirës i Ndikimit Mjedisor, në Mbeten pyetje se si kompania do t’i menaxhojë mbetjet e vjetra ushtarake, të cilat mund të përfshijnë edhe municione të pashpërthyera.
Në deklaratat e tij, Kushner argumentoi se qasja e tij është “e ndjeshme ndaj mjedisit” dhe se qëllimi i tij është të “ruajë dhe nxjerrë në pah bukurinë natyrore të ishullit”. Megjithatë, ai e gjen veten përballë organizatave të tilla si organizata aktiviste EcoAlbania, e cila tashmë raporton se marka “Trump” në Shqipëri mund të bëhet sinonim i mbishfrytëzimit.
Investimi tashmë ka marrë një kuptim simbolik për vendasit, të cilët tani e quajnë Sazanin “Ishulli i Trumpëve”, megjithëse Donald Trump nuk është i përfshirë zyrtarisht në kompani.
Në nivel lokal, shumë shqiptarë shpresojnë se investimi do t’ua ndryshojë rrënjësisht jetën, duke krijuar vende pune dhe duke përmirësuar infrastrukturën, ndërsa të tjerë janë të shqetësuar për përkeqësimin e karakterit të zonës. Disa media në vendin fqinj shprehin frikën se do të ketë edhe një ndryshim në popullatë, me fluksin e qytetarëve amerikanë, por edhe të huajve që do të punojnë në zonë.
Pavarësisht njoftimeve ambicioze, projekti është ende në fazat e tij të hershme. Procesi i pastrimit të tokës nga eksplozivët e vjetër, përgatitja e studimeve dhe negociatat me organet lokale janë në proces. Nëse Sazani do të transformohet përfundimisht në një destinacion të ri me vlerë të lartë turistike apo do të evoluojë në një tjetër ëndërr të papërfunduar mesdhetare, do të shuhet së shpejti. Megjithatë, gatishmëria e familjes Trump për të investuar në rajonin tonë është më se e dukshme. ©LAPSI.al
@tetovanews
@tn.lajmelokale
