Sipas drejtueses së një grupi mjedisor jofitimprurës, shkretëtirëzimi prek jetën e afërsisht 2 miliardë njerëzve në të gjithë botën dhe i kthen njerëzit në “migrantë ekologjikë”.
Duke folur për rastin e Ditës Botërore për Luftimin e Shkretëtirëzimit dhe Thatësirës, shefja ekzekutive e Fondacionit Turk për Luftimin e Erozionit të Tokës, Ripyllëzimin dhe Mbrojtjen e Habitateve Natyrore (TEMA), Deniz Ataç, tha se degradimi i tokës shkakton 11 për qind ulje të prodhimit të ushqimit.
17 qershori, Dita Botërore për Luftimin e Shkretëtirëzimit dhe Thatësirës, është një ditë e shënuar nga Kombet e Bashkuara (OKB) që përqendrohet në ndryshimin e qëndrimeve të opinionit ndaj shkaktarëve kryesor të shkretëtirëzimit dhe degradimit të tokës.
“Degradimi i tokës është zvogëlimi i produktivitetit të tokës, biodiversitetit, potencialit të sekuestrimit të karbonit dhe të gjitha shërbimeve të ekosistemit të natyrës, duke përfshirë ligatinat. Shkurtimisht, (shkretëtirëzimi) do të thotë varfërim, mungesë ushqimi, më shumë thatësirë dhe etje”, tha Ataç, duke shtuar se shkretëtirëzimi i referohet degradimit të tokës në zonat e thata.
Duke theksuar se rajonet e thata që kanë ekosisteme të brishta do të vuajnë më shumë nga ndryshimet klimatike, Ataç tha se thatësirat në këto rajone të thata pritet të rriten dhe intensifikohen.
“12 milionë hektarë tokë bujqësore degradohen çdo vit për shkak të erozionit, menaxhimit jo të duhur të tokës, përdorimit të tepruar të plehrave kimikë, përdorimit të pesticideve për qëllime bujqësore, ujitjes së tepruar dhe jo korrekte dhe ndotjes”, shtoi ajo.
“Me shkatërrimin e pyjeve të shiut, rajonet tropikale me një klimë të lagësht kanë filluar të përballen me rrezikun e shkretëtirëzimit edhe në këtë klimë të lagësht. Shkretëtirëzimi prek jetën e afërsisht dy miliardë njerëzve, zvogëlon mirëqenien e tyre, shkakton mungesa të ushqimit dhe i kthen njerëzit në migrantë ekologjikë”, theksoi ajo.
Në përgjigje të një pyetjeje se cilat hapa duhet të ndërmerren për të zbutur shkretëtirëzimin dhe thatësirën, Ataç tha se parandalimi i degradimit të tokës, fillimi i menjëhershëm i aktiviteteve të restaurimit dhe zgjerimi i praktikave të qëndrueshme bujqësore janë prioritet.
Ajo gjithashtu rikujtoi përgatitjen e raportit të OKB-së për Rivendosjen e Ekosistemit për Njerëzit, Natyrën dhe Klimën me rastin e Ditës Botërore të këtij viti për Luftimin e Shkretëtirëzimit dhe Thatësirës.
Konventa e OKB-së për Luftimin e Shkretëtirëzimit njoftoi se tema e këtij viti e ditës është “Restaurimi. Toka. Riparimi. Më mirë ndërtojmë në tokë të shëndetshme”.
– Rëndësia e rikthimit të natyrës
“Puna e restaurimit dhe parandalimi i shkatërrimit të tokës dhe pyjeve janë gjithashtu të rëndësishme si pjesë e luftimit të humbjes së biodiversitetit dhe ndryshimeve klimatike si dhe uljen e efekteve të saj”, vuri në dukje ajo.
Duke nënvizuar se temperatura globale është tashmë më shumë se 1 gradë Celcius më e lartë se në epokën para-industriale dhe se akullnajat në pole vazhdojnë të shkrihen, Ataç tha se angazhimi i restaurimit konsiderohet i nevojshëm për të rivendosur pragun e ngrohjes globale që është tejkaluar.
“Është vlerësuar se punimet e restaurimit që do të kryhet vetëm në 15 për qind të tokave të degraduara në botë do të zvogëlojë humbjen e specieve me 60 për qind”, shtoi ajo.
Duke deklaruar se shkatërrimi i pyjeve dhe bimësisë natyrore rrit thatësirën, Ataç tha se rajonet tropikale me një klimë të lagësht janë nën rrezikun e shkretëtirëzimit si një shembull tipik i kësaj.
Duke folur për përpjekjet e vazhdueshme të TEMA në terren, ajo vuri në dukje se fondacioni vazhdon aktivitetet e saj në pesë fusha kryesore, duke përfshirë pylltarinë, avokimin dhe politikat mjedisore, zhvillimin rural, arsimin dhe organizimin dhe vullnetarizmin.
Ajo shtoi se TEMA aktualisht kryen dy projekte të rëndësishme. Një prej tyre është Hayrettin Karaca Projekti Natyror i Pyjeve i cili u nis për të përcaktuar dhe hartuar pyjet me rritje të vjetër në Rajonin Lindor të Turqisë të Detit të Zi.
Projekti u emërua sipas Hayrettin Karaca, themeluesit të TEMA, i cili ishte i njohur edhe si Gjyshi i Tokës. Ai vdiq në vitin 2020 në moshën 97-vjeçare.
Një tjetër është Projekti i Biodiversitetit Nihat Gokyigit i cili u nis për të rritur ndërgjegjësimin e publikut dhe për të minimizuar humbjen e biodiversitetit të shkaktuar nga njerëzit.
E themeluar në 1992, TEMA është grupi kryesor i mbrojtjes së mjedisit në vend që përqendrohet në ruajtjen e natyrës duke luftuar erozionin dhe duke kryer projekte të ndryshme.//AA
