Një ditë pasi Izraeli sulmoi Iranin të premten, një aeroplan mallrash u nis nga Kina. Të nesërmen, një aeroplan i dytë u nis nga një qytet bregdetar. Pastaj, të hënën, një tjetër u nis, këtë herë nga Shangai – tre fluturime në tre ditë.
Të dhënat treguan se në çdo fluturim, aeroplani fluturonte në drejtim të perëndimit përgjatë Kinës veriore, duke kaluar në Kazakistan, pastaj në jug në Uzbekistan dhe Turkmenistan – dhe më pas duke u zhdukur nga radari ndërsa i afrohej Iranit.
Për t’i shtuar edhe më shumë misterin, planet e fluturimit tregonin një destinacion përfundimtar të Luksemburgut, por avioni duket se nuk kishte fluturuar kurrë pranë qiejve evropianë.
Ekziston shqetësim për atë që mund të jetë dërguar nga Kina në drejtim të Iranit, ndërsa lufta e Teheranit me Izraelin vazhdon.
Ekspertët e aviacionit kanë vënë në dukje se lloji i aeroplanit të përdorur, avionë mallrash Boeing 747, përdoret zakonisht për transportimin e pajisjeve dhe armëve ushtarake, dhe merret me qira për të fluturuar me porosi kontraktuale qeveritare.
“Këto ngarkesa nuk mund të mos gjenerojnë shumë interes, për shkak të pritjes se Kina mund të bëjë diçka për të ndihmuar Iranin”, tha Andrea Ghiselli, një lektore në Universitetin e Exeterit, e specializuar në marrëdhëniet e Kinës me Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut.
Kina dhe Irani janë partner strategjikë, të bashkuar kryesisht në kundërshtimin e tyre ndaj rendit botëror të udhëhequr nga SHBA-të dhe në favor të një faze të re “shumëpolare” në diplomacinë globale.
Edhe Irani është një nga furnizuesit kryesorë të energjisë të Kinës, duke dërguar deri në dy milionë fuçi naftë në ditë – kështu që nuk është çudi që Pekini mund të jetë duke kërkuar mënyra për të mbështetur dhe stabilizuar Republikën Islamike.
“Rënia e regjimit aktual do të ishte një goditje e rëndësishme dhe do të gjeneronte shumë paqëndrueshmëri në Lindjen e Mesme, duke dëmtuar në fund të fundit interesat ekonomike dhe energjetike kineze”, tha zoti Ghiselli.
“Për më tepër, në Iran ndoshta ka shumë që presin një lloj ndihme nga Kina.”
Kina ka një histori të furnizimit të Iranit pavarësisht kritikave ndërkombëtare – për shembull, dërgimi i mijëra ton materialeve për raketa balistike që mund të përdoren në zhvillimin e armëve bërthamore nga Irani.
Megjithatë, në këtë moment kyç, ekspertët thonë se Pekini ka të ngjarë të afrohet me kujdes.
Përfshirja e drejtpërdrejtë në konfliktin Iran-izrael mund të shkatërrojë çdo ndryshim që Kina duhet të bëjë për të stabilizuar marrëdhëniet e saj me SHBA-në, aleatin më të fortë të Izraelit. Pekini është ende i tronditur nga një luftë tregtare me rreziqe të larta me Uashingtonin.
“Prania e pajisjeve ushtarake kineze do ta bënte këtë të pamundur, veçanërisht pasi tashmë ka disa që po shtyjnë SHBA-në të bashkohet në luftë edhe për të përmbajtur Kinën, duke sulmuar Iranin”, tha z. Ghiselli.
Ndërsa “mundësia mbetet e ulët” që Kina të dërgojë hapur materiale mbrojtëse në Teheran, mundësia “nuk duhet të shpërfillet dhe duhet të monitorohet nga afër”, tha Tuvia Gering, një specialiste për Kinën dhe Lindjen e Mesme në Institutin e Studimeve të Sigurisë Kombëtare të Izraelit.
Nëse nuk kryhen inspektime të pavarura, nuk është e mundur të dihet saktësisht se çfarë transportonin aeroplanët e mallrave. Në fluturimet e mëvonshme, disa nga aeroplanët duket se ngrihen nga e njëjta zonë përgjatë kufirit Turkmenistan-Iran dhe shkojnë drejt Luksemburgut, sipas të dhënave të fluturimeve të disponueshme publikisht.
Cargolux, kompania me seli në Luksemburg që operonte aeroplanët, tha se fluturimet e saj nuk përdornin hapësirën ajrore iraniane, por firma nuk iu përgjigj pyetjeve në lidhje me atë që ata po transportonin.
Manifestat e ngarkesave nuk konsiderohen çështje e të dhënave publike dhe, megjithëse çdo mall i rrezikshëm ose ngarkesë e veçantë duhet t’i deklarohet operatorit dhe agjentëve të trajtimit, informacioni i dhënë mund të jetë i pasaktë ose mashtrues.
Kina është përpjekur më parë të dërgojë armë të maskuara si mallra komerciale, duke i etiketuar pjesët e dronëve si pjesë të turbinave me erë, sipas dërgesave të kapura nga autoritetet evropiane.
Një hetim i Telegraph vitin e kaluar zbuloi se Kina u përpoq të dërgonte dronë me vlerë 1 miliard dollarë në Libi, të fshehur pas një rrjeti firmash fiktive në Mbretërinë e Bashkuar, Tunizi dhe Egjipt, në këmbim të naftës bruto.
@tetovanews
@tn.lajmelokale
