Autorja: Alice Hasters
Përktheu nga gjermanishtja: Dorina Kuqo
Burimi: Eine Anleitung gegen Ignoranz in Rassismusdebatten; Süddeutsche Zeitung “jetzt”, 10. 03. 2018
Një udhëzim kundër injorancës në debatet raciste
Vetëm për shkak se nuk mund të njihni racizmin nuk do të thotë se nuk është prezent.
Në janar H&M publikon një foto promovuese, në të cilën është një djalë i zi. Ai vesh një pulovër me mbishkrimin: „Coolest monkey in the jungle“- majmuni coolster në xhungël. Disa orë më vonë artisti i zi përfundon „The Weeknd“ bashkëpunimin me kompaninë nëpërmjet Twitter. Në Afrikën e Jugut një filial nga protestuesit është shkatërruar. Përmes kësaj ngjarje qëndrojnë mijëra Tweets dhe postime, shumë prej tyre shkruajnë në People of Color (PoC), të cilët thonë se ata gjejnë reklama raciste.
Gjithashtu gjejmë dhe postime të shumta, shumë prej të cilave nga njerëz të bardhë, të cilët nuk kuptojnë gjithçka. Ata nuk kishin parë asnjë lidhje midis thënies në pulovër dhe ngjyrës së djalit. Unë i besoj ata. Problemi nuk është se ata vetë nuk e shohin kontekstin. Problemi është konkluzioni, se këta njerëz shpesh tërhiqen, që askush nuk duhet ta mendojë këtë reklamë raciste. Dëshmime si këto të fundit shfaqen pothuajse në çdo debat racist. Kur dëgjoj ose lexoj këto preferoj më mirë të largohem nga interneti.
Për këtë arsye, unë gjykoj me këtë shkrim njerëzit e bardhë, të cilët nuk duken se e kuptojnë shumë botën, nëse PoC janë zemëruar për racizmin, qoftë kjo dhe kur i hasim në librat e fëmijëve, Talkshow apo në reklama (Werbung). Duke u bazuar tek debati e H&M-Werbung, dua të shpjegoj, përse argumente të caktuara, të cilat gjithmonë shfaqen sipas pikpamjes time jo mjaft të menduara, për t’u shprehur në mënyrë diplomatike.
Argumenti 1: „Duhet të jeni vetë racist, për të gjetur racizmin“
Vetëm për shkak se nuk e njeh drejtpërsëdrejti lidhjen raciste midis „coolest monkey in the jungle“ dhe ngjyrës së lëkurës së djalit nuk do të thotë që të gjithë të tjerët janë racistë, përveç vetes.
Përkundrazi, kjo do të thotë se keni një boshllëk të njohurive. Thuhet se dikush është mjaft i priviligjuar për të mos u marrë me racizmin. Të priviligjuar mjaftueshëm për të injoruar, për shembull në ditët e sotme, në mes të Evropës, lojtarët e zinj të futbollit ende janë duke u përshëndetur nga spektatorët me tingujt e majmunëve duke u hedhur banane.
Dikush mund të injorojë gjithashtu faktin që deri në fillim të shekullit XX kanë qenë shumë shkencëtarë dhe filozofë të njohur, për shembull Voltaire dhe Carl Vogt, teoritë e të cilëve barazonin njerëzit e zinj me majmunët, dhe se këto teori shërbyen si një justifikim për skllavërinë dhe sundimin kolonial. Ju mund ta injoroni këtë, sepse për ndonjërin nga ju nuk ka asnjë pasojë, nëse e bën. Ndoshta, sepse e dini. Nëse nuk e njeh racizmin, nuk je më i mirë se të tjerët, por injorant.
Argumenti 2: „Unë nuk mund ta njoh racizmin. Kjo është arsyeja pse nuk është raciste“
A jeni ndierë ndonjëherë në siklet kur hani një banane në publik nga frika se jeni duke u asociuar me një majmun? Jo? Për fat të keq, unë nuk mund ta them këtë për veten time. Për arsyet e dhëna më lart, për shkak të prekursorëve historikë dhe akteve aktuale raciste kundër njerëzve të zinj, ky është një shembull që tregon se si racizmi ndikon mbi mua si një person i zi. Prandaj, për arsye shumë personale e mendoj H&M-Werbung si raciste.
Shumica e njerëzve jo të zinj, ndoshta nuk e kanë menduar kurrë, si është për zezakët të hanë një banane në publik, nuk është e keqe. Nuk është gjithashtu e keqe, të mos jemi në gjendje të kuptojmë këtë situatë. Megjithatë, është e keqe të mos duam ta njohim atë.
Në thelb, duhet të vendosim se çfarë diskriminimi është dhe çfarë nuk është, për të cilën ata janë prekur. PoC duhet gjithmonë të luftojë përsëri për të drejtën për t’u dëgjuar.
Gjithashtu, kjo është arsyeja pse protestat janë ndonjëherë aq të rënda sa në Afrikën e Jugut. Pas kësaj qëndron ndjenja frustuese e injorimit. Edhe nëse nuk justifikon vandalizmin, unë ende e kuptoj nga ai vjen.
Argumenti 3: „Nëse je i zi apo i bardhë, nuk ka asnjë dallim, të gjithë jemi njësoj“
Racizmi është ideja se njerëzit janë përkatësisht nga natyra superiorë ose inferiorë ndaj ngjyrës së lëkurës ose origjinës së njerëzve të tjerë. Kjo ide është e përbërë. Një shoqëri që promovon ose toleron racizmin ka krijuar konsekuenca reale që nuk mund të shpërfillen lehtësisht deri më sot.
Një tjetër shembull nga reklama: Në SHBA Nivea bëri një njoftim, në të cilën ishte një burrë i rruar dhe i veshur me një kostum. Në dorën e tij ai mbante një version të dytë të kokës së tij, me flokë të gjata dhe mjekër. Në foto burri ishte duke e hedhur veten si një Baseball. Në mesin e tyre slogani reklamues: „Civilze Yourself“- civilizo veten, kishte këtë reklamë me një burrë të bardhë dhe një zezak. Ngjyra e lëkurës këtu ndryshon komplet mesazhin. Pse?
Tek njerëzit e bardhë, kjo reklamë nuk ngjall kujtimin e kohëve, në të cilën ata konsideroheshin si “të egër dhe të pacivilizuar”, sepse ato nuk përputhen me imazhin Perëndimor, por me njerëzit e zinj.
Edhe Dove duhet të merrte kritika, kur kompania publikoi një xhel dushi, brenda së cilës ishte një grua e zezë që hoqi bluzën e saj duke u shndërruar në një grua të bardhë. Reklama në të vërtetë vazhdoi, gruaja e bardhë gjithashtu hoqi T-Shirt e saj për t’u transformuar përsëri në një grua tjetër. Megjithatë, edhe këtu konteksti është vendimtar: Dove-Werbung kujtonte reklamën e sapunëve nga koha e kthimit të shekullit në SHBA, në të cilën njerëzit e zinj u „zbardhën“.
Racifikimi si ndërtimi i „racave“, i cili i atribuohet një kulture të caktuar dhe sjelljeve specifike është në radhë të parë një konstrukt shoqëror. Me përjashtim të tipareve fenotipike nuk ka asnjë dallim midis njerëzve me prejardhje të ndryshme. Kush i ka kushtuar vëmendje më lart, e di që njerëzit supozonin të kundërtën. Jo pak e bëjnë akoma këtë sot, si për shembull „Side eye an Thilo Sarrazin“, dhe kjo është e njëjtë me H&M-Werbung.
Njerëzit e bardhë nuk konsideroheshin asnjëherë si majmunë „Subhuman“, në sytë e popujve të tjerë, të zinjë po. Dhe me këtë klishe deri më sot ata kanë për të luftuar akoma. Tani në sezonin e karnavaleve është përsëri e qartë. Kush ka lexuar përmes Amazon dhe Co përshkrimin e veshjeve për „afrikanët“ nuk mund të thotë, që steriotipet raciste janë tejkaluar.
Argumenti 4: „A do të thotë kjo se është më mirë të mos marrim më për reklama black models? Me sa duket mund ta bëni vetëm gabim“
Mund të ketë dy arsye, përse PoC shfaqen në reklama, ose për shkak se ata janë në të vërtetë audienca e synuar, ose për shkak se ata duhet të ndihmojnë një imazh të caktuar diversiteti për ta përcjellë në një audiencë të bardhë. Shpesh ndihet si kjo e fundit. Por nuk mjafton për të zëvendësuar njerëzit e bardhë me PoC para kamerës. Ne kemi nevojë gjithashtu për zhvillimin e PoC mbrapa kamerës, përndryshe ne do të mbetemi Maskota në një botë të bardhë.
