Mitch Kahn kujton se si, kur filluan luftimet në luftën e dytë në Irak, çmimet për naftën e papërpunuar amerikane erdhën 10 dollarë për fuçi gjatë natës.
Kjo do të nënkuptonte një fitim prej 50,000 dollarë nëse një tregtar do të kishte blerë. Ose, po aq humbje e madhe nëse tregtari kishte vendosur të shiste.
Kahn po punonte si një tregtar i pavarur në New York Merchantile Exchange (NYMEX) në Rrugën Vesey në qendër të Manhattan, ku nafta e papërpunuar, gazi dhe vaji i ngrohjes tregtoheshin në katin e poshtëm dhe metalet e çmuara tregtoheshin sipër.
Në fakt, Z. Kahn thekson, pavarësisht rritjes së çmimit të së Premtes, gjithçka në lidhje me tregjet e naftës është e ndryshme sot sesa lufta e fundit që filloi në Irak.
Vendet ku prodhohet, mënyra se si është e rafinuar dhe si tregtohet nuk kanë asnjë ngjashmëri me industrinë e viteve të mëparshme.
Rregullat kanë ndryshuar
Çmimi i papërpunuar Brent vuri më shumë se 4% për të arritur 69,50 $ për fuçi të Premten.
Çmimet e naftës filluan të rriten nga lajmet se Gjenerali iranian Qasem Soleimani u vra në një sulm me avionë droni të SHBA në aeroportin e Bagdadit, të cilin Pentagoni e përshkroi si “veprim mbrojtës”.
Çmimet e aksioneve të BP dhe Royal Dutch Shell u rritën me rreth 1.5%.
Faktori i vetëm më i madh që ndryshon lojën në naftë nga viti 2004 deri tani, thotë Michael Widmer, një strateg i mallrave në Bankën e Amerikës, është se SH.B.A. bën naftë të mjaftueshme për të qenë e pavarur.
SH.B.A. nuk është më e varur nga nafta nga Lindja e Mesme.
Ndërsa tensionet u ngritën në skenën politike me retorikë të ashpër midis Iranit dhe SH.B.A.-së dhe një plan për të vendosur sanksione të reja, çmimi i naftës u rrëzua në 60 dollarë për fuçi dy javë më vonë.
Por ligjërimi i thartë politik shtroi çdo frikë nga prishja e çmimeve.
Kjo për shkak se më shumë vende, veçanërisht Rusia dhe SH.B.A., tani po pompojnë naftë.
Opec, karteli i vendeve kryesisht të Lindjes së Mesme, i cili dikur kontrollonte pjesën më të madhe të furnizimit me naftë, nuk ka më të njëjtën ndikim.
Në Luftën e “Gulf”, e cila filloi në 1990, nafta erdhi nga dy vende. Ose ishte nga Opec, ose ishte prodhuar në vende që konsiderohen të shtrenjta dhe të rrezikshme, si Deti i Veriut.
Gjetja e naftës dhe marrja e saj nga oqeani, veçanërisht 40 vjet më parë, ishte një çështje e paparashikueshme dhe e rrezikshme.
Tani, për shkak të ngërçeve të bëra në Amerikën e Veriut, ka një grumbull nafte.
“Në atë kohë, tregjet e mallrave sapo ishin krijuar. Tani ka shumë më shumë pjesëmarrës në treg,
Kur prodhuesit e Arabisë Saudite u sulmuan në shtatorin e kaluar, imazhet satelitore të anijeve që linin portin dhe vetë bimët, treguan se prodhimi u rifillua shpejt dhe eksportet kishin rifilluar.
Për momentin, Opec dhe kompani të tjera prodhuese të naftës si Rusia kanë rënë dakord të vazhdojnë të pompojnë sa më shumë naftë që munden.
Kjo e bën veçanërisht të vështirë të dihet se çfarë do të ndodhë me çmimin e naftës ndërsa tensionet rriten në Lindjen e Mesme.
Në afat të shkurtër, analistët në Citibank presin që çmimet të qëndrojnë të larta nga frika e hakmarrjes.
Sulmet në tubacionet e ndërmarrjeve të naftës amerikane, ose ku kompanitë e naftës perëndimore dhe amerikane kanë investuar në eksplorime të reja, do të çonin më shumë bruto.
Çdo drejtim i konfliktit midis Iranit dhe SH.B.A.-së do të përkeqësojë situatën dhe çmimet do të pësojnë deflacion, thonë ata.(BBC)
