Ka disa ditë që tensionet mes dy vendeve ballkanike kanë arritur nivelin më të lartë pas firmosjes së marrëveshjes për detin ndërmjet Greqisë dhe Egjiptit.
Pas saj, Turqia nxori anijen Barbarosa Hajredin Basha, një anije naftëkërkuese në eksplorim. Anija që mban emrin e gjeneralit që pushtoi në kohën e Perandorisë Osmane ishujt grek, duket se është një provokacion politik. Erdogan ka kërc*ënuar se nëse sul*mohet anija, Turqia do të përgjigjet ashpër.
Kjo situatë ka sjellë edhe një përfshirje të BE-së, kancelares Merkel që ka hyrë për të negocuar me Erdogan por edhe aktorëve të tjerë. Flota detare franceze dhe ajo angleze ka nisur manovrat e përbashkëta me Greqinë çka ka irrituar Turqinë.
Rusia ka paralajmëruar një manovër raketore. Pra tensioni është në kuotat më të larta. Për të parë një këndvështrim që vjen prej një aktori në lojë, po ju sjellim një koment të një analisti të njohur të gazetës Yeni Sagak, që është një media afër partisë qeveritare turke.
Në ditët në vijim do të ofrojmë edhe këndvështrime nga pjesa tjetër e kësaj llogore që po shton ankthin në botë…
Analiza nga Yeni Sagak
Tensionet në krizën e Mesdheut Lindor që shpërtheu midis Turqisë dhe Greqisë fillimisht u zbehën kur kancelarja gjermane Angela Merkel hyri në lojë si ndërmjetëse.
Të dy vendet bënë deklarata për të zbutur krizën midis Ankarasë dhe Athinës, për të cilën shtypi gjerman pretendonte se kishte arritur në prag të luftës.
Pas kësaj, Turqia u ankua për provokacionet në Portin e Antalias ndaj anijes Oruç Reis, e cila po pret të kryejë shpime nafte pranë ishullit Meis derisa të përfunduan negociatat diplomatike me Athinën.
Sidoqoftë, pas firmosjës së marrëveshjes detare në mes Greqisë me Egjiptin, Turqia reagoi ashpër ndaj kësaj marrëveshje, e cila perceptoi pingul me ujrat pranë Libisë.
Duke e konsideruar këtë marrëveshje si “jo ekzistente”, Turqia nxori dë det anijen e saj eksploruese dhe u tregoi të gjitha vendeve, miq apo armiq, se nuk do të heqë dorë nga pretendimet e saj në “Atdheun Blu”.
Pas këtyre zhvillimeve, anija Barbarosa Hayrettin Pa?ha, e cila u ankorua nga Dipkarpaz (Rizokarpaso) në lindje të Qipros, filloi operacionet e shpimit.
Stërvitja Yavuz në kantierin e Detit Tuzla u ankorua gjithashtu në vendin e projektit në ujërat e hapura në Mesdheun Lindor.
Zona që Turqia përfshiu në eksplorimit përmban fushat naftëmbajtëse të cilat janë pjesë e marrëveshjes së nënshkruar midis Greqisë dhe Egjiptit.
Ndërsa zhvillimet midis Turqisë dhe Greqisë në Mesdheun Lindor po ndodhnin, Presidenti Rexhep Tajip Erdogan bëri deklaratën e bujshme: “Ata që sulmojnë bashkëkombësit dhe vëllezërit e mi duhet ta dinë se do të japin llogari për këtë çështje përmes ligjit ndërkombëtar dhe metodave të tjera. Qëndrimi i Greqisë në Egje dhe Mesdhe është i qëllimshëm dhe mashtrues.
Nuk mund të shpjegohet me logjikë dhe gjykim të shëndoshë kërkesa për të zotëruar juridiksion detar mbi një ishull, i cili është vetëm 2 km larg bregdetit turk dhe 580 km larg Greqisë kontinentale.
Unë gjithashtu paralajmëroj edhe BE-në për këtë. A i përmbush një shtet anëtar i BE-së detyrimet e tij për të mbrojtur të drejtat e pakicave sipas legjislacionit evropian? BE-ja duhet t’i kërkojë llogari qeverisë greke për këtë.
Të pretendosh juridiksion detar mbi një sipërfaqe 40 mijë kilometra katrorë duke u nisur vetëm nga një sipërfaqe toke prej 10 kilometrash katrorë është edhe qesharake, edhe e pabazuar për sa i përket ligjit ndërkombëtar. E ftoj edhe një herë Greqinë që të respektojë të drejtat e Turqisë”
Mesazhi i lëshuar nga Ministria e Mbrojtjes turke pas deklaratës së Erdoganit thoshte se anijet dhe avionët që i përkisnin forcave tona detare po vazhdojnë të shoqërojnë stërvitjet tona Yavuz dhe Fatih, dhe anijen eksploruese Barbarosa Hayrettin Pa?ha.
Është mjaft e qartë se anijet dhe avionët janë një paralajmërim i pastër se në rast të ndonjë sulmi në anijet tona të eksplorimit nga Greqia dhe forcat e saj, ushtria do të përmbushë detyrat e saj.
Ndërsa deklaratat e mëpasshme të Turqisë njoftuan se zona e Mezdheut lindor u kthye në një “teatër lufte”.
Rusia do të zhvillojë një stërvitje raketore në këtë rajon. Ka një atmosferë të plotë të panikut në Greqi. Është pohuar se një pjesë e zonës ku Oruç Reis do të kryejë eksplorime është brenda territorit grek kontinental. Kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis thirri Këshillin e Mbrojtjes në një takim të jashtëzakonshëm që zgjati 59 minuta.
Gjatë deklaratës së shkurtër, u tha se situata ishte vlerësuar dhe reagimi i Greqisë në çdo rast do të jetë i duhuri.
Kjo ishte e vetmja deklaratë e bërë. Nuk ka dyshim se Greqia nuk mund të jetë e vetme në këtë përplasje me Turqinë. Si gjithmonë, ajo po kërkon ndihmën e Evropës dhe NATO-s. Duket sikur Presidenti Francez, Emmanuel Macron, i njohur si antiturk, është njeriu që qëndron pas marrëveshjes midis Kajros dhe Athinës.
Sidoqoftë, ministri i Jashtëm turk Mevlüt Çavushoglu tha se, “Sipas informacionit të marrë nga Ankara, është e qartë se shelfi kontinental i Egjiptit nuk është brenda kufijve që pretendohen nga Turqia”.
Çavushoglu deklaroi se shelfi kontinental i pretentuar nga Greqia është qartë në kundërshtim me shelfin kontinental të Turqisë.
Ministri i Jashtëm tha se Athina dëshiron të fillojë zbatimin e marrëveshjes së saj me Kajron nga shelfi kontinental i Kretës dhe ishujt përreth tij, por që duhej të tërhiqej qartë nga ky pozicion:
“Duket se të drejtat e tyre të sovranitetit mbi ishujt atje, përfshirë Kretën, u kompromentuan. Kjo në thelb mbështet teorinë tonë”.
Shpërthimi i kryeministrit grek Mitsotakis duke thënë se: “Ushtria jonë është e gatshme”, ndërsa tensionet e Mesdheut Lindor po vazhdojnë midis Turqisë dhe Greqisë, konsiderohet jo shumë e rëndësishme nga qarqet ushtarake.
Megjithatë, e rëndësishme është pyetja se çfarë është në gjendje të bëjë Turqia nëse ndonjë prej elementëve të vet sulmohet, kryesisht anija e tij eksploruese sizmike Oruç Reis.
Sipas ekspertëve, Turqia ka instrumentet e afta për të goditur Athinën pa rrezikuar jetën e një prej ushtarëve të saj. Prandaj, një luftë midis Turqisë dhe Greqisë është më në dëm të fqinjit tonë…
