Si të parandalojmë inflamacionin në kohë të duhur, i cili është faktori që më shumë se çdo gjë tjetër kontribuon në përkeqësimin e gjendjes së pacientit pozitiv me Covid?
Profesor Giuseppe Remuzzi, drejtor i Institutit Farmakologjik, Mario Negri dhe Profesor Fredy Suter, shef i sëmundjeve infektive në Spitalin Bergamo, kanë hartuar një protokoll për përdorim nga mjekët e familjes i cili shpjegon, duke kombinuar literaturën shkencore me përvojë në fushën klinike, si të trajtohet Covid në mënyrë të sigurt në shtëpi, duke minimizuar rrezikun e shtrimit në spital.
Koncepti kryesor është afati i duhur në trajtim.
“Sa më shpejt të veproni, aq më shumë do të shmangni shtrimin në spital,” shpjegon Remuzzi.
Në një intervistë për “La Republica” mjeku Remuzzi ka shpjeguar gjithçka për këtë protokoll.
Si lindi ideja e këtij dokumenti, Profesor Remuzzi?
Këtu, “dokumenti” është fjala e duhur. Nuk është një protokoll ose udhëzues. Në vend të kësaj, është një përshkrim se si i trajtojmë pacientët tanë duke minimizuar qëndrimin në spital.
Dokumenti ynë ka lindur kështu: Unë kam kryesuar shoqërinë botërore të nefrologjisë dhe kam kontakte me shumë njerëz veçanërisht në Amerikën Latine, Azi, Indi, Bangladesh dhe Afrikë.
Muajt e fundit, shumë prej këtyre kolegëve më kanë shkruar duke më pyetur: “Por si i trajtoni pacientët tuaj Covid?”. Kjo ndodh gjithashtu në Itali. Për shumë kohë tani ne u jemi përgjigjur të gjitha letrave nga pacientët dhe në këtë periudhë të gjithë pyesnin: “Si trajtohet Covid në shtëpi?”.
Kështu që unë dhe profesori Sutter, së bashku me Dr Cortinovis dhe Dr Perico, botuam një punë në Hulumtimet Klinike dhe Mjekësore për të shpjeguar se si i trajtojmë pacientët tanë me Covid në shtëpinë e tyre.
Cilat janë rekomandimet tuaja?
Për atë që dihet për Covid, për literaturën shkencore në lidhje me kujdesin e tij në shtëpi dhe për vëzhgimin klinik të pacientëve me virozë të traktit të sipërm respirator.
Çfarë e dallon qasjen tuaj nga ajo ekzistuese?
Unë kam bërë një vazhgim. Shumë njerëz që trajtohen në shtëpi na telefonojnë sepse kanë probleme ndihme, të cilat më pas i çojnë të shkojnë në urgjencë. Por ata nuk shkojnë atje menjëherë, por vetëm kur tashmë është krijuar një fazë hiper-inflamatore dhe atëherë mbase sëmundja evoluon negativisht. Në vend të kësaj, ne propozojmë, kur të ndihen simptomat e para, të mos bëhet procedura e zakonshme, ose të telefononi mjekun (i cili mund të mos vijë menjëherë), pastaj të merrni takipirinë ndërsa prisni tamponin dhe më pas të prisni ditët e tjera për rezultatet e tamponit. Ajo që ne rekomandojmë, është të trajtohet virusi sa më shpejt që të mundeni.
Pra, çfarë duhet të bëhet?
Sapo të ndihen simptomat e para, të tilla si kolla, ethet, lodhja, dhimbja e kockave dhe muskujve dhe dhimbja e kokës, trajtimi duhet të fillojë menjëherë, pa pritur rezultatet e tamponit. Dhe vepro ashtu siç bëhet me virozën e traktit të sipërm respirator. Prandaj, duke përdorur jo një antipiretik siç është takipirina, por një ilaç anti-inflamator, në mënyrë që të kufizojë përgjigjen inflamatore të trupit ndaj infeksionit viral. Kjo sepse në ditët e para ngarkesa virale është maksimale.
Si evoluon sëmundja dhe si ndërhyhet?
Sëmundja funksionon kështu: në 2-3 ditët e para, kur sëmundja inkubohet dhe ju jeni presimptomatike, fillon të ketë një ngarkesë virale që rritet. Pastaj, në 4-7 ditët në vijim, fillon ethet, kollitja dhe ngarkesa virale bëhet shumë e lartë. Ky është momenti vendimtar. Pastaj mund të keni pasojë, një periudhë e inflamacionit të tepruar, me sindromë akute të frymëmarrjes. Kjo është ajo që krijon fazën për të arritur virusin në mushkëri dhe krijohet ajo që imunologët e quajnë “stuhi citokine” (ose një reagim i tepruar i sistemit imunitar që dëmton organizmin). Me qasjen tonë ne duam të parandalojmë këtë fazë të inflamacionit të tepruar. Kjo është gjëja më e rëndësishme nga të gjitha për të shmangur një evolucion negativ të sëmundjes.
Si parandalohet hiper-inflamacioni?
Përdorimi, kur temperatura është mbi 37.3 gradë ose nëse ka mialgji, dhimbje të kyçeve ose simptoma të tjera të dhimbshme, ilaçe anti-inflamatore të quajtura ‘frenues të ciklo-oksigjenazës 2’ (ose frenues të COX-2) p.sh celecoxib. Mjeku mund të përshkruajë, padyshim nëse për atë pacient nuk ka kundërindikacione, një dozë fillestare prej 400 miligramësh e ndjekur nga një nga 200 në ditën e parë të terapisë dhe pastaj një maksimum prej 400 miligramë në ditë në ditët në vijim, nëse është e nevojshme. Këto barna pengojnë aktivitetin e një enzime inflamatore, ciklo-oksigjenaza 2 dhe të të gjitha prostaglandinave (substanca të tjera të përfshira në inflamacion) që formohen nga ciklo-oksigjenaza 2. Ato janë substanca që, në Covid, luajnë një rol kryesor ne vdekjen qelizore, stuhine e citokines dhe fibrozen intersticiale pulmonare. Një tjetër ilaç frenues COX-2 i dobishëm për parandalimin e inflamacionit të tepërt është nimesulidi, ose Aulin që të gjithë e përdorin kur kanë dhimbje të kyçeve. Në këtë rast, doza e rekomanduar është 100 miligramë dy herë në ditë, pas ngrënies, për një maksimum prej 12 ditësh. Nëse ka probleme ose kundërindikacione për celecoxib dhe nimesulide, pacienti mund t’i zëvendësojë këto barna me aspirinë, pasi ajo gjithashtu frenon COX-2. Doza e rekomanduar është 500 miligram dy herë në ditë pas ngrënies. Nëse ka temperaturë të vazhdueshme, dhimbje muskulo-skeletore ose shenja të tjera të inflamacionit, mjeku mund të përshkruajë një kortikosteroid siç është deksametazoni: kortikosteroidet frenojnë shumë gjene pro-inflamatore që prodhojnë citokina.
Për çfarë duhet të jeni të vetëdijshëm?
Ashtu si me të gjitha barnat, edhe me frenuesit e COX-2 rrallë mund të ketë efekte negative, prandaj strategjia jonë dhe unë dua ta theksoj këtë nuk duhet të jetë absolutisht një “bëje vetë”. Është një strategji që duhet ndjekur në shtëpi ekskluzivisht nën mbikëqyrje mjekësore. Mjeku duhet të vizitojë pacientin në shtëpi të paktën një herë, pastaj të vendosë terapinë dhe të bëjë vizitat e mëvonshme edhe vetëm me telefon. Sapo të ndihen simptomat e para, mjeku duhet menjëherë të sugjerojë anti-inflamatorin ndërsa pacienti është duke pritur tamponin.
Po nëse tamponi është pozitiv?
Pas 4-5 ditësh bëhen analizat. Numërimi i qelizave të kuqe të gjakut dhe qelizave të bardha të gjakut, gjë që na jep një ide të situatës imunologjike. Pastaj vlerësohet PCR (proteina reaktive C), e cila na tregon nëse inflamacioni po vazhdon. Kreatinina, për të parë se si funksionon veshka, glukoza dhe një enzimë për të parë se si po funksionon mëlçia. Nëse të gjitha këto teste janë normale, pacienti mund të vazhdojë me aspirinën ose nimesulidin e tij, në varësi të asaj që ka filluar të marrë. Dhe sëmundja zakonisht shuhet brenda 10 ditëve ose më pak.
Po sikur nga ana tjetër vlerat të mos jenë në vend?
Atëherë këshillohet të bëni një skaner në gjoks. Dhe mjeku mund të këshillojë kortizon, ndoshta oksigjen dhe nëse pacienti është person i dobët dhe skaneri tregon mbivendosje bakteriale, një antibiotik. Nëse testi d-dimer (një shënues që zbulon mpiksjen e tepërt të gjakut) tregon se ekziston një aktivizim i mpiksjes, atëherë mjeku mund të administrojë një medikament për të parandaluar trombozën. Një analizë e 2,733 pacientëve Covid të shtruar në Sistemin Shëndetësor Mount Sinai në New York tregon se midis pacientëve që i nënshtrohen ventilimit mekanik, 29% e atyre që morën terapi antikoagulimi vdiqën, krahasuar me 63% të atyre që nuk e kam marrë. Vizita e parë duhet të bëhet nga mjeku, ndërsa ekzaminimet mund të bëhen nga infermierët që shkojnë në shtëpinë e pacientit. Nëse gjërat nuk përparojnë drejt pneumonisë intersticiale, pacienti shërohet në shtëpi. Nëse, nga ana tjetër, situata përkeqësohet dhe ngopja e oksigjenit në gjak zvogëlohet pavarësisht nga trajtimet domethënë, përkundër terapisë me oksigjen, kortizon dhe heparin atëherë pacienti duhet të shtrohet në spital. Shpresoj që pacientët që shkojnë në spital janë shumë të paktë. Sidoqoftë, siç thashë më parë, dokumenti ynë nuk është ende një studim, është më shumë një shpjegim se si i trajtojmë pacientët me Covid.
A do të pasojë një studim i vërtetë?
Po, ne do të krahasojmë një numër të caktuar të pacientëve të trajtuar me qasjen tonë dhe një numër të barabartë të pacientëve duke ndjekur strategjinë më të zakonshme. Duke e trajtuar veten me takipirinë dhe duke pritur shtupën. Do të jetë e vështirë të gjesh ndryshime në parametra të tillë si shtrimi në spital, sepse 80% e pacientëve me Covid nuk shkojnë në spital, por ne do të marrim parasysh faktorë të tillë si kohëzgjatja e simptomave, çdo përkeqësim, gulçim. Dhe atëherë nëse nga 100 pacientë, 10 përfundojnë në spital me një strategji dhe 20 përfundojnë në spital me tjetrën, ky mund të jetë një tregues i dobishëm për të krahasuar dy strategjitë, sepse në fund pacientët që vdesin janë ndër ata që kanë qenë të rënduar.
Pse nuk i është kushtuar vëmendje e madhe deri më tani nevojës për të filluar terapinë sa më shpejt të jetë e mundur për të parandaluar përkeqësimin serioz të sëmundjes?
Nuk e di. Sidoqoftë unë do të doja të sqaroja rekomandimet tona bazohen në literaturën shkencore. Për shembull, në Revistën Ndërkombëtare të Sëmundjeve Infektive, një studim mbi nimesulidin tregon se frenuesit e ciklooksigjenazës 2 frenojnë prostaglandinat dhe për këtë arsye zvogëlojnë përbërësit e famshëm të “stuhisë së citokinës”. Një studim tjetër interesant i fundit, i botuar në fund të Tetorit në Anestezi dhe Analgjezi, tregon se përdorimi i aspirinës shoqërohet me më pak nevojë për ventilim mekanik, më pak nevojë për t’u pranuar në kujdes intensiv dhe më pak vdekshmëri të pacientit. Në vend të kësaj, kompania franceze e farmakologjisë ka zbuluar se përdorimi i paracetamolit, tek njerëzit që kanë forma të përparuara të sëmundjes, mund edhe të dëmtojë, sepse heq glutathionën (një antioksidant natyral i prodhuar nga mëlçia), një substancë e rëndësishme.
A ka tashmë mjekë dhe organizata që duan të përvetësojnë metodën tuaj?
Shumë mjekë, studiues, pacientë na kanë kërkuar këto rekomandime. Një spital në Treviso synon të adoptojë metodën tonë. Tani kemi filluar studimin që përmenda më herët dhe do të bëjmë siç bëmë kur gjetëm të ashtuquajturën “pilulë anti-dialize”: ne filluam me disa grupe, duke arritur në 13 grupe nefrologësh në Itali që ndoqën të njëjtin protokoll dhe në një pikë të caktuar u pa se njerëzit nuk shkonin më në dializë. Kjo u përshkrua në një studim në revistën “The Lancet” i cili u pasua nga rreth njëzet punime.
Një përmbledhje për frymën e qasjes tuaj për kujdesin e Covid-19 në shtëpi.
Unë do të thoja që është mjeku i familjes ai që ka në duar sekretin e trajtimit për pacientët Covid-19 në shtëpi. Është diçka që profesori Suter më thotë gjithmonë, i cili ishte shef i sëmundjeve infektive në spitalin tonë për shumë vite, pastaj iu përkushtua kujdesit paliativ dhe, me krizën pandemike, filloi të shkonte në shtëpitë e pacientëve me Covid. Gjëja kryesore për mjekun e familjes është, në fakt, të shkojë në shtëpinë e këtyre pacientëve, të paktën herën e parë. Dhe pastaj dëgjojini në ditët e para, vlerësoni evolucionin dhe sigurohuni që pacienti të ketë një infermiere që do të shkojë çdo tre ditë tek pacienti. Dhe pastaj, nëse sëmundja përparon, një numër i caktuar ditësh mund të kalohet me kortizon dhe heparin nën lëkurë në rastin e personave të moshuar për të parandaluar trombozën në periudhat më kritike. Të gjitha këto janë jashtëzakonisht të thjeshta dhe të përballueshme për të gjithë, por ato kërkojnë vëmendjen e duhur për kujdesin në shtëpi.(Il Giornale, gazeta “Si”)
