Viti 2020 la gjurmë shumë të madhe në histori për përpjekjet e ardhshme në ndërtimin strukturës gjeopolitike të shekullit 21. Ky vit mund të hyjë në histori ndoshta si koha kur rendi global i drejtuar nga amerikanët filloi të shpërbëhej, ose ndoshta si viti që i dha këtij rendi një jetë të re. Në harkun kohor të disa muajve, bota u trondit nga tronditjet strategjike që ndodhin një herë në një shekull.
Një nga rajonet më të prekura ishte edhe Ballkani perëndimor ku jo vetëm që është lënë në harresë në lidhje me vaksinën por edhe anëtarësimi i shteteve të këtij rajoni në BE duket si një e ardhme shumë e largët.
Edhe nëse BE ka përgatitur një paketë shtesë milionëshe për Ballkanin, furnizimi i ndërprerë i vaksinës në rajon dëmton vënien nën kontroll me efektivitet të pandemisë në Ballkan. Nëse vendet e Ballkanit Perëndimor do të vazhdojnë të mbeten edhe më tej pas përpjekjeve të vaksinimit pas vendeve të BE-së, kjo do t’i çojë ato më shumë në krahët e Kinës dhe Rusisë.
Nga Beogradi në Tiranë, vaksinimet dhe ringjallja ekonomike do të jenë thelbësore për përparimin politik. Nëse të dy nuk kanë sukses, fluturimi i vazhdueshëm i fuqisë punëtore të kualifikuar drejt Perëndimit ka të ngjarë të hapë hapësirë për qeveritë me oreks autoritare për të manovruar dhe mbajtur në pushtet. Të varfëruar nga pjesa më aktive ekonomikisht e popullsisë së tyre, vendet e Ballkanit Perëndimor do të ishin pre e lehtë e populistëve.
Në frontin gjeopolitik: në përgjithësi, interesi për Ballkanin Perëndimor po zbehet në skenën ndërkombëtare dhe nuk është askund afër nivelit të mëparshëm të vëmendjes që rajoni përdorte për të tërhequr pas luftërave të shkëputjes në vitet 1990.
Në mënyrë të ngjashme, ndikimi ndërkombëtar i rajonit mbivlerësohet nga vetë banorët e tij. Për të cituar Dr. Thomas Brey, ish-shefi i agjencisë së shtypit të Gjermanisë DPA në Beograd: “Kam përshtypjen se interesi i huaj në rajonin e Ballkanit ka rënë në mënyrë dramatike.
Analistët besojnë se koha për BE-në po kalon në Ballkanin Perëndimor. Bllokada e procesit të zgjerimit dhe tej zgjatja në lidhje me zgjerimin mund të kthehet si një bumerang në Brukselin zyrtar, sepse Rusia, Kina, si dhe Turqia, janë fuqimisht të pranishme në Ballkanin Perëndimor dhe është e logjikshme që këto vende do të ndryshonin orientimin e tyre gjeopolitik në momentin që do i zgjatej një dorë.
Por me administrimin e ri të Biden, Ballkani do shoh një sërë ndryshimesh të tjera. Marrëdhënia e veçantë e Biden me Ballkanin duhet të lehtësojë rrugën për rikthimin e transatlantizmit dhe ri ndezjen e përpjekjeve të përbashkëta në integrimin Euro-Atlantik të Ballkanit.
Në frontin ekonomik, siguria e energjisë do të vazhdojë të pasqyrojë lojën ndërkombëtare të fuqisë. Rusia është furnitori kryesor i Ballkanit me gazë natyrorë ku Serbia importon gati dy të tretat e naftës dhe gazit të saj nga Rusia.
Dhe duket se e ardhmja e energjisë së Ballkanit është gazi natyror, pavarësisht saksoneve të vendosura nga SHBA mbi Gazprom.
Fillimi i një tregu të përbashkët rajonal dhe një Axhende të Gjelbër në Ballkanin Perëndimor dhe nisma të tjera që kontribuojnë në një bashkëpunim dhe mirëkuptim më të mirë në rajon këto janë reforma dhe pika që do ndihmojnë në lehtësimin ekonomisë së Ballkanit. Axhende të Gjelbër në Ballkanin Perëndimor është politika ambicioze e BE-së për klimën që synon që Ballkani në Evropë të bëhet një nga rajonet të para neutral ndaj klimës deri në vitin 2050. Siguria e energjisë, së gjelbër edhe pse shumë e largët është shpresëdhënëse për Ballkanin.
Më shumë se kurrë, zhvillimi i ardhshëm i Ballkanit dhe procesi i anëtarësimit në BE duket se janë në duart e veta. Nëse nuk arrin të shfrytëzojë rastin, dhe të mos tundohet nga fuqia dhe mbështetja e vendeve populiste. Ballkani mund të rindezë procesin tashmë të zbehtë për zgjerimit në BE. Sepse n.q.s. ndodhë e kundërta ka të ngjarë të bjerë pak më shumë në harresë si rajone.(Përgatiti për TemA, Armela Toska)
