Prej një muaji Ukraina po lufton kundër agresionit rus dhe aleatët janë pranë saj.
Ndihma e Polonisë ka qenë vërtet e paçmueshme. Kjo përfshin pritjen e refugjatëve – më shumë se 2 milionë ukrainas kanë shkuar në Poloni që nga fillimi i luftës dhe transferimi i armëve. Polakët janë bërë gjithashtu një qendër për transferimin e ndihmës humanitare dhe ushtarake në Ukrainë.
E gjithë kjo është tmerrësisht e bezdisshme për Rusinë. Për më tepër, ngjarjet e ditëve të fundit mund të interpretohen si gatishmëri e Kremlinit, nëse jo për të sulmuar drejtpërdrejt Poloninë, atëherë të paktën për ta kërcënuar atë me një sulm për ta detyruar atë të heqë dorë nga ndihma për Ukrainën.
EuroPravda bisedoi për të gjitha këto me ambasadorin e Ukrainës në Poloni, Andrii Deshchytsia, transmeton Tetova News.
“Situata me pritjen e refugjatëve është bërë më e kontrolluar”
– Cila është situata aktuale në Ukrainë me refugjatët ukrainas? Si priten?
– Para së gjithash, doja të them se më ka bërë shumë përshtypje se si polakët i pritën ukrainasit në kohë vështirësish dhe lufte.
Unë punoj në Poloni për një kohë të gjatë, por kurrë nuk kam parë një ekzaltim të tillë, një hapje dhe sinqeritet të tillë nga ana e polakëve ndaj ukrainasve.
Kjo u manifestua kryesisht në nivelin njerëzor, kur njerëzit e zakonshëm shkuan në kufi me makinat e tyre, morën ata ukrainas që kaluan kufirin dhe i çuan në shtëpi.
Por edhe shteti në nivel qendror, qeveritë lokale, OJQ-të, vullnetarët janë përfshirë shumë aktivisht në këtë fushatë për të ndihmuar ukrainasit.
Në një kohë shumë të shkurtër, u krijua infrastruktura e përshtatshme pranë kufirit, pranë pikave të kontrollit, ku njerëzit që kalonin kufirin mund të gjenin ngrohtësi, ushqim të ngrohtë, veshje, por më e rëndësishmja – zemrat e ngrohta të polakëve dhe një fjalë të mirë mbështetjeje.
Tani situata është stabilizuar pak. Po bëhet më e kontrolluar – numri i njerëzve që kalojnë kufirin nuk është më aq i lartë sa ishte gjatë valës së parë.
Por në përgjithësi janë rreth dy milionë njerëz që kanë kaluar kufirin ukrainas-polak. Dhe ne vlerësojmë se rreth 1.5 milion prej tyre mbeten ende në Poloni.
Para së gjithash, ata mbetën në ato lokacione që janë afër kufirit me Ukrainën, sepse shpresojnë se lufta do të përfundojë shpejt dhe ata do të mund të kthehen.
“A nuk ka problem këtu?” Dhe në përgjithësi, sa ukrainas do të mund të pranojë Polonia?
– Kjo është një pyetje shumë e mirë, sepse lokacionet kufitare tashmë janë të mbipopulluara.
Ata përpiqen të ofrojnë ndihmë të përshtatshme, me cilësi të lartë dhe të kualifikuar për ukrainasit. Por për shkak të numrit të madh të njerëzve, kjo ndihmë vonohet me kohën e transferimit apo ofrimit të saj.
Prandaj, ne inkurajojmë ukrainasit që kanë kaluar kufirin të shkojnë në lokacione të tjera, më larg nga kufiri, veçanërisht në jug dhe veriperëndim të Polonisë. Aty marrin të njëjtën ndihmë dhe mbështetje cilësore, vetëm se koha e marrjes së saj do të jetë më e shkurtër, sepse numri i njerëzve do të jetë më i vogël.
Çështja e banesave mbetet e pazgjidhur dhe është një problem i madh.
Shumë polakë i çuan njerëzit në shtëpi. Ka hotele apo konvikte që ofrojnë akomodim falas, ose të paktën me çmime minimale.
Por ka kaluar një muaj dhe tani lind pyetja: çfarë më pas? Ne duhet të gjejmë një zgjidhje për këtë problem të strehimit.
– Çfarë po bën ambasada për këtë çështje?
– Pjesëmarrja e ambasadës është e mundur vetëm në mënyrën që ne bashkëpunojmë me qeverinë polake, raportojmë për problemet që kanë ukrainasit. Çdo ditë konsullatat tona pranojnë aplikime nga qytetarët ukrainas.
Ne e dimë vetë se cilat janë problemet më të mëdha dhe ia përcjellim këto mesazhe qeverisë polake.
Sa i përket strehimit, aktualisht po punojmë me qeverinë polake për miratimin e një programi shtetëror për të siguruar ndërtimin dhe sigurimin e banesave të shpejta por me cilësi të lartë për ata qytetarë të Ukrainës që synojnë të qëndrojnë në Poloni.
Për këtë janë të interesuar si pushteti qendror ashtu edhe pushteti vendor, sepse në Poloni ka nevojë për krahë dhe punë. Të gjithë janë të interesuar që këta njerëz tani të fillojnë të punojnë dhe të fitojnë për veten e tyre.
Edhe bashkëqytetarët tanë nuk duan të rrinë duarkryq, por duan të fitojnë dhe të jenë zotër të fatit të tyre.
Gjithashtu, së bashku me qeverinë polake, ne po kërkojmë nga BE-ja të ndajë fonde që do të përdoren për ndërtimin e banesave të përkohshme për qytetarët ukrainas.
– Sa të përhapura janë rastet e krimeve kundër refugjatëve ukrainas?
– Fatkeqësisht, raste të tilla ndodhin. Ka edhe raste të rrëmbimeve, përpjekjeve për t’i joshur, për t’i përdorur në mënyrë të paligjshme në industrinë e seksit, ose me fëmijë – ka pasur përpjekje për të marrë fëmijët pa leje dhe për t’i çuar më në perëndim.
Megjithatë, policia e kontrollon dhe e parandalon sa më shumë.
Por ju duhet të mbani mend se ka tashmë 1.5 milion njerëz në Poloni që kanë mbërritur tani, dhe ka pasur 1.5 milion njerëz që kanë punuar këtu më parë. Domethënë kemi rreth 3 milionë ukrainas. Është si një qytet i madh, si Kievi. Dhe mund ta imagjinoni që në një qytet kaq të madh nuk ka pothuajse asnjë rast krimi të profilit të lartë çdo ditë.
“Vizita e Biden do të tregojë nëse Shtetet e Bashkuara janë 100% në anën tonë”
– Gjatë vizitës së udhëheqjes së qeverisë polake në Kiev, u njoftua një iniciativë për dërgimin e paqeruajtësve në Ukrainë. Sa realiste është kjo?
– Kjo është një nismë shumë në kohë. Krijoni një mision paqeruajtës të sponsorizuar ose të udhëhequr nga NATO për të ndihmuar ushtrinë ukrainase të arrijë një armëpushim, si dhe të krijojë korridore humanitare ku njerëzit mund të evakuohen dhe të shpëtohen jetë.
Për më tepër, ky mision do të ketë një rëndësi të madhe gjeopolitike, pasi vendet që pranojnë të marrin pjesë në të janë të vetëdijshëm se de facto janë në luftë me Rusinë. Dhe për këtë ju duhet të jeni të guximshëm.
Për më tepër, NATO si e vetmja organizatë nuk është e gatshme të marrë një vendim të tillë tani. Pala polake u konsultua me ta dhe Aleanca nuk pranoi.
– Kush është tani gati për t’iu bashkuar këtij misioni? Në veçanti, a është Polonia gati të dërgojë trupat e saj në Ukrainë?
– Polonia është gati, me kusht që të jetë një mision ndërkombëtar.
Për sa u përket vendeve të tjera, mendoj se Lituania do të jetë gati të bashkohet, si dhe vendet përfaqësuesit e të cilëve ishin në Kiev – Republika Çeke dhe Sllovenia. Duhet të përmendim edhe Danimarkën, e cila deklaron gatishmëri të tillë, si dhe Britaninë e Madhe. Ky është minimumi.
Por në total, rreth një duzinë vendesh janë gati të marrin pjesë në këtë mision paqeruajtës.
Këto janë vende të guximshme dhe një impuls i tillë duhet mbështetur.
– Çfarë ndihme tjetër ushtarake është e gatshme t’i japë Polonia Ukrainës? Dhe unë do të doja të dëgjoja vlerësimin tuaj për refuzimin e furnizimit me avionët sovjetikë MiG në Ukrainë. A janë tashmë të humbura shanset për t’i marrë ato?
– Mendoj se kjo çështje nuk është mbyllur ende.
Ne duhet të luftojmë për këta avionë, dhe ne do të luftojmë për ta dhe do të vazhdojmë të negociojmë.
Aktualisht, topi është në procesin e negociatave në anën e Polonisë dhe Shteteve të Bashkuara.
Skema e propozuar, për mendimin tim, është shumë e thjeshtë. Polonia është e gatshme të na dorëzojë këta avionë me kusht që të marrë në këmbim avionë amerikanë. Për më tepër, Polonia është gati t’i blejë ato. Por Shtetet e Bashkuara nuk janë të gatshme t’u shesin apo t’ua dorëzojnë këta avionë.
Në këtë situatë, vizita e Joe Biden në Evropë dhe veçanërisht në Poloni do të jetë një lakmus. Kjo vizitë do të tregojë nëse Shtetet e Bashkuara janë qind për qind në anën tonë apo nëse ende hezitojnë.
Sepse nëse ata janë në anën tonë, atëherë çështja me avionët duhet të zgjidhet.
– Po ndihmat e tjera ushtarake nga Polonia?
– Ndihma të tjera transferohen me sukses në Ukrainë. Kjo është një lloj ndihme, por nuk është koha për të folur për këtë, sepse ne jemi në luftë dhe nuk duhet t’i hapim kartat tona Rusisë.
Por një gjë mund ta them. Polonia i ka dhënë Ukrainës një lloj arme shumë efektive të quajtur “Rrufeja”. Dhe kjo “Rrufeja” godet gjithçka që është e keqe, e keqe dhe e bën atë në mënyrë shumë efektive.
“Pushtimi rus është i mundur edhe në ditët në vijim”
– Rusia tashmë ka filluar të kërcënojë Poloninë. Le të përmendim vetëm tekstin antipolak të ish-kryeministrit Dmitry Medvedev. A është i vërtetë konflikti ushtarak i Rusisë me Poloninë?
– Kemi parë ditët e fundit që Rusia nuk ndalet para asgjëje, edhe para bombardimeve të fëmijëve në teatrin e dramës.
Shkatërron gjithçka dhe frikëson publikun në Ukrainë, duke përhapur kështu mesazhin në vendet e tjera se Rusia mund të shkojë më tej. Dhe, me shumë mundësi, ajo do ta bëjë këtë nëse nuk ndalet.
Kjo është arsyeja pse Polonia po përgatitet për këtë dhe është e vetëdijshme se transferimi i armëve në Ukrainë po forcon sigurinë e Polonisë.
– Me sa duket, keni parë një foto të tymit që ngrihej mbi ambasadën ruse në Varshavë, sikur aty po digjeshin disa dokumente. Diçka e ngjashme ndodhi në ambasadën e Rusisë në Kiev disa ditë para pushtimit. A ekziston vërtet një mundësi e tillë?
– Unë mendoj se po – Rusia po përgatitet të sulmojë Poloninë.
Ky informacion ndoshta mbahet nga misionet diplomatike, duke përfshirë Ambasadën Ruse në Varshavë. Dhe ata mbulojnë gjurmët e tyre.
Është e qartë pse ata e bëjnë këtë. Nëse do të kishte informacion dhe dokumentacion që nuk do të dëmtonte Poloninë, as nuk do ta digjnin, edhe nëse do të duhej të dilnin nga ambasada.
Por nëse dokumentet apo arkivat e ambasadës ruse konfirmojnë aktivitetet subversive të diplomatëve rusë në Poloni, kjo është një akuzë e rëndë dhe një argument serioz që mund të përdoret më vonë në gjykatën penale ndërkombëtare kundër Rusisë.
Ju e dini që qeveria polake ka vendosur të dëbojë 45 diplomatë të cilët ishin të përfshirë në spiunazh dhe sabotim. Dhe kjo është një konfirmim i faktit se Polonia po bën gjithçka që është e mundur për të parandaluar përhapjen e luftës në territorin e saj dhe për të ndalur provokimet e mundshme nga shërbimet sekrete ruse ose të ashtuquajturat “stafi diplomatik”.
– Çfarë lloj provokimesh mund të jenë këto?
– Rusia kishte nevojë për të paktën një justifikim për të pushtuar Ukrainën.
Por për të hyrë në Poloni, e cila është anëtare e BE-së dhe NATO-s, duhet të përgatitemi shumë më seriozisht.
Rusia duhet të ketë argumente të forta se përse synon të ndërhyjë dhe të sulmojë jetën e brendshme të Polonisë.
– Çfarë mund të jetë?
– Për shembull, shkatërrimi i ndërtesës së ambasadës ruse. Më pas, me pretekstin e kësaj, Rusia dërgon forca speciale për ta mbrojtur.
Gjatë një operacioni të tillë bëhen disa provokime, vriten ushtarët rusë dhe Rusia ka arsye të tërheqë trupat e saj.
Nuk përjashtoj që rusët të kenë pasur një skenar të tillë në qershor 2014, kur protestuan pranë ambasadës ruse.
– Ky është i njëjti rast kur keni thënë një frazë për Putinin!
– Një frazë që u përsërit më vonë nëpër botë dhe që nuk duhet të turpërohet: “Putin – hu * lo”. Duhet të themi të vërtetën. Shkurt dhe qartë.
– Por sipas kësaj logjike acarimi është i mundur edhe në ditët në vijim.
– Po, mund të jetë në ditët në vijim, sepse kam përshtypjen se Putini ka shkuar në bobina.
Ai nuk përballet me asnjë pengesë dhe mund të përpiqet të sulmojë Poloninë ose ndonjë vend tjetër në çdo kohë, sepse ai nuk fitoi asgjë në Ukrainë, sepse humbet në Ukrainë.
– A janëi gati polakët për këtë luftë?
– Polonia po përgatitet në mënyrë aktive për këtë luftë. U miratua një ligj i duhur, i cili forcon aftësitë mbrojtëse të Polonisë, rrit numrin e forcave të armatosura, buxhetin e tyre, si dhe numrin e njësive të mbrojtjes territoriale.
Polonia është duke u përgatitur për këtë luftë prej disa vitesh.
Në veçanti, përditësimi i pajisjeve të tyre ushtarake. Ata po lëvizin me shpejtësi drejt standardeve të NATO-s në armatim dhe teknologji moderne.
– Dhe së fundi, sepse folëm për provokime. Cila është kolona e pestë aktuale e Federatës Ruse në Poloni?
– Mendoj se kolona e pestë në Poloni nuk ka asnjë bazë për aktivitetet e saj.
Ata nuk kanë arritur të përçajnë ukrainasit dhe polakët vitet e fundit, kur monumentet dhe vendet e kujtimit të ukrainasve në Poloni janë shkatërruar.
Shërbimet sekrete ruse menduan se kjo do të çonte në konfrontim, por ne dolëm më të mençur dhe u ngritëm më lart.
Dhe më vjen shumë mirë që kjo ndodhi në kohën kur unë isha ambasador i Ukrainës në Poloni./Në shqip nga Tetova News
