Një imazh satelitor i qytetit Buça në Ukrainë duket se tregon trupa të shtrirë në rrugë gati dy javë përpara se rusët të largoheshin nga qyteti.
Imazhi nga 19 marsi, i raportuar fillimisht nga New York Times dhe i konfirmuar nga BBC, kundërshton drejtpërdrejt pretendimin e ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov se pamjet e trupave në Buça, që janë shfaqur ditët e fundit, janë “inskenuar” pasi rusët u tërhoqën.
Imazhi satelitor tregon objekte që duket se janë trupa në vendet e sakta ku u gjetën më pas nga forcat ukrainase kur rifituan kontrollin e qytetit në veri të Kievit.
Përgjatë një seksioni tjetër të rrugës, imazhi tregon se çfarë duket të jenë më shumë trupa në tokë.
Ekziston një imazh i mëparshëm satelitor i disponueshëm nga Maxar më 11 mars. Duket se tregon trupa në të njëjtat vende, por është më pak i qartë se ai i 19 marsit.
Rusia ka bërë një sërë pretendimesh të pabaza në lidhje me imazhet nga Bucha – ja çfarë na tregojnë provat.
Pretendimi: ‘Trupa të pajetë të falsifikuar’
Rusia thotë se forcat e saj u tërhoqën nga Buça më 30 mars. Ukrainasit thonë se kjo ka ndodhur në orët e para të 31 marsit.
Më 1 prill, u postuan pamjet e filmuara nga një makinë që po kalonte nëpër qytet, e cila tregonte trupa në të dyja anët e një rruge.
KUJDES! Në vazhdim ka pamje të rënda!
My brother sent this to me. Town of Bucha northwest of Kyiv. The amount of dead citizens on one street alone…I just can’t even process. pic.twitter.com/KOSwISih6N
— Viktoriia (@ViktoriiaUAH) April 1, 2022
Rusia ka pretenduar se tregon “trupa të pajetë të rremë” dhe është “inskenuar” pasi trupat e saj u larguan nga qyteti.
Ne krahasuam pamjet e makinës me imazhet satelitore të Buçës nga 19 marsi (kur rusët kontrollonin zonënl).
Në të dyja, ka trupa të shtrirë në të njëjtat pjesë të rrugës (të shënuara me të kuqe) dhe pranë automjeteve (të shënuara me të verdhë).
Llogaritë pro-ruse të mediave sociale qarkulluan gjithashtu një version të ngadalësuar të pamjeve në të njëjtën rrugë , duke pretenduar se krahu i njërit prej trupave lëvizte.
Global affairs Canada is fooled by staged video showing faked dead bodies in the town of Bucha near Kiev. Slowed down version clearly shows a “corpse” moves his hand and then sits up after the car passes by (seen in the rear mirror).#StopFake #checkFacts #ZelenskiyCriminal https://t.co/dhWnLR5kax pic.twitter.com/BL3Bz0F80R
— Russia in Canada (@RussianEmbassyC) April 3, 2022
Videoja është e saktë, por një analizë më e afërt e saj tregon se ajo që pretendohet të jetë një krah në lëvizje, është në fakt një shenjë në këndin e poshtëm djathtas të xhamit të përparmë të automjetit.
Ne e kemi rrethuar këtë shenjë – e cila duket si një pikë shiu ose një grimcë papastërtie – së bashku me shenja të ngjashme të dukshme në xhamin e përparmë më herët në video.
Një tjetër pretendim rus fokusohet në një pjesë tjetër të pamjeve. Makina kalon një karrocë tjetër, e shtrirë pranë një trotuari me gurë të kuq dhe të verdhë dhe gardhe kafe të thyer.
Ndërsa lëviz, trupi mund të shihet shkurtimisht në pasqyrën e krahut të djathtë. Llogaritë pro-ruse pretendojnë se trupi “ulet”.
Por një version i ngadalësuar i videos tregon se pasqyra e krahut po shtrembëron qartë reflektimin e trupit, si dhe të shtëpive në sfond.
I njëjti efekt mund të shihet në videot e pasqyrave anësore të ngjashme të postuara në internet .
BBC i ka krahasuar të dy trupat nga videoja (postuar më 2 prill) me fotot me rezolucion të lartë të siguruara nga Getty Images dhe AFP më 3 prill.
Në video, trupi i parë është i shtrirë në shpinë pranë një bordure të bardhë dhe të verdhë. Trotuari djathtas është një pjesë me asfalt dhe një pjesë me bar. Një makinë ngjyrë argjendi mund të shihet në trotuar me bagazhin e hapur përpara një gardhi të bardhë.
E njëjta makinë, bordurë, trotuar dhe gardh janë të dukshme në imazhin e Getty/AFP.
Trupi i dytë ka një xhaketë të zezë dhe atë që duket të jetë një unazë e përgjakur ose fashë në krahun e djathtë. Ata janë shtrirë anash pranë një trotuari kuq e verdhë, përballë një gardhi kafe të thyer.
Xhaketa e zezë, turniket/fashë, trotuari dhe gardhi përputhen të gjitha me foton e trupit të publikuar nga Getty/AFP.
Pretendimi: Trupat ‘jo të ngurtësuar’
Ministria e Punëve të Jashtme të Rusisë shkroi në Twitter: “Është veçanërisht shqetësuese që të gjithë trupat e njerëzve, imazhet e të cilëve janë publikuar nga regjimi i Kievit nuk janë ngurtësuar pas të paktën katër ditësh”.
Sipas ushtrisë ukrainase, rusët u larguan në orët e para të 31 marsit. Rusët thonë se u larguan më 30 mars.
Në orët pas vdekjes, trupat kalojnë nëpër një proces të quajtur rigor mortis ku muskujt tkurren dhe ngurtësohen.
Ne kërkuam mendimin e mjekut mjekoligjor nëse do të pritej të “ngurtësohej” një trup pas katër ditësh. Njëri që ka punuar në vende përfshirë Kosovën dhe Ruandën në hetimet e krimeve të luftës, i cili nuk donte të përmendej, i tha BBC-së se për katër ditë, ashpërsia e vdekjes “zakonisht është ulur”.
Tweet-i rus pohoi gjithashtu se trupat “nuk kanë njolla tipike kufomash”.
Nuk është e qartë se çfarë do të thotë kjo, por patologu tha se pamja e dikujt që ka vdekur nga një plagë me armë zjarri ose një akt tjetër dhune do të ndryshojë shumë në varësi të armës së përdorur, nga distanca që është qëlluar e kështu me radhë.
Nuk ka gjithmonë shumë gjak të dukshëm pasi mund të grumbullohet poshtë njerëzve ose të zhytet në rroba të rënda, veçanërisht nëse dikush është i veshur për mot të ftohtë. Tweet-i mund t’i referohet faktit që gjaku brenda trupit tuaj grumbullohet poshtë pas vdekjes pasi ndalon së qarkulluari rreth trupit, gjë që mund të bëjë që lëkura të kthehet në të kuqërremtë ose vjollcë.
Por nëse dikush është i shtrirë, vendi i këtij grumbullimi të gjakut dhe çngjyrosjes mund të mos jetë i dukshëm vetëm nga një imazh.
Pretendimi: “Asnjë banor i vetëm vendas nuk ka vuajtur nga ndonjë veprim i dhunshëm”
Ministria ruse e mbrojtjes pretendoi se ndërsa Buça ishte nën kontrollin rus “asnjë banor i vetëm vendas nuk ka vuajtur nga ndonjë veprim i dhunshëm”.
Ky pretendim, megjithatë, bie ndesh me dëshmitë e shumta okulare nga banorët.
Një mësues vendas i tha Human Rights Watch më 4 mars se forcat ruse kishin grumbulluar pesë burra dhe kishin ekzekutuar njërin prej tyre.
Banorët vendas që folën me uebsajtin investigativ rus The Insider pikturuan një pamje të ngjashme. “Këto ishin ditë të tmerrshme. Kur as oborri yt, as shtëpia jote dhe as jeta jote nuk të takon ty. Nuk ka rrymë, ujë, gaz. Është e ndaluar të dalësh nga shtëpia, nëse largohesh – të pushkatojnë,” i tha banorja Kristina. Insajderit .
Vendasit i thanë BBC-së se rusët kishin thyer sistematikisht dyert për të plaçkitur banesat dhe, ndërsa ushtarët vodhën sende me vlerë dhe ushqime, banorët u detyruan të uleshin në bodrum.
Raportimi nga: Jake Horton, Shayan Sardarizadeh, Rachel Schraer, Olga Robinson, Alistair Coleman, Daniele Palumbo dhe Joshua Cheetham.
Produksioni i videos nga: Sarah Glatte dhe Jacqueline Galvin.
Në shqip nga Tetova News
