AFP –Në malet mbresëlënëse që rrethojnë një liqen me ujëra të kristaltë, një grup gjuetarësh shqiptarë kërkojnë gjurmë të rrëqebullit ballkanik, jo për ta gjuajtur, por për të studiuar zakonet e ekzemplarëve të fundit të këtij lloji për të shmangur zhdukjen e tij.
“Nëse nuk arrijmë të rrisim shpejt numrin dhe shpërndarjen e tyre, do t’i humbasim përgjithmonë”, paralajmëron Manuela von Arx nga fondacioni zviceran Kora, i specializuar në jetën e egër dhe financon një program mbijetese për këtë kafshë.
Është një nga gjitarët, mbijetesa e të cilit është më e rrezikuar në botë, pasi është viktimë e shpyllëzimit dhe gjuetisë pa leje.
Sipas një studimi të vitit 2021, në këto tre vende të Evropës Lindore kanë mbetur më pak se 40 mace të këtij nëngrupi.
Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN) konsideron se që nga viti 2015 kjo kafshë është në rrezik kritik të zhdukjes, pra në nivelin e fundit para zhdukjes në natyrë, sipas klasifikimit të kësaj organizate ndërkombëtare.
Ekspertët besojnë se në Shqipëri kanë mbetur më pak se 10 rrëqebull, ndërsa në vitet 1980 kishte më shumë se 200 të tilla kafshë, e njohur në vend edhe si “tigri i Ballkanit” ose “fantazmat e pyjeve”.
OJQ-ja Shqiptare për Mbrojtjen dhe Ruajtjen e Mjedisit në Shqipëri (PPNEA) prej 15 vitesh po përpiqet të parandalojë shuarjen e tij.
– Vëzhgim i përpiktë -Në malin e Malit të Thatë, në Shqipërinë juglindore, dy anëtarë të kësaj OJQ-je vendosin me kujdes kamerat automatike në lartësinë e dushkut që rrëqebulli priren të frekuentojë.
Ata e bëjnë këtë me shpresën për të bërë fotografi të kësaj kafshe, e cila fle ditën dhe gjuan natën.
“Të marrësh një imazh të mirë është e vështirë”, pranon Ilir Shyti, inxhinier pyjor dhe anëtar i OJQ-së, i cili së bashku me kolegun e tij Melitjan Nezaj kontrollojnë nëse kamera është e pozicionuar mirë.
Vitin e kaluar ata arritën të fotografonin një rrëqebull nga Maqedonia e Veriut në atë zonë që u zhvendos në Shqipëri, një lëvizje e cilësuar nga ekspertët si një shenjë e mirë për mbijetesën e specieve.
“Ne kemi shpresa të mëdha që këtë vit do të kalojë përsëri këtu dhe, nëse kemi fat, do të mund të fotografojmë një rrëqebull tjetër”, thotë Nezaj, biolog i trajnuar.
Ekspertët arrijnë të identifikojnë secilën prej këtyre kafshëve në fotografi, pasi ka dallime të vogla nga njëra tek tjetra në sytë e tyre në formë bajame, njolla në leshin e tyre ose veshët e tyre të mprehtë.
Ky vëzhgim i përpiktë përfaqëson një detyrë thelbësore për të shmangur zhdukjen e tyre, shpjegon Blendi Hoxha, koordinator i projektit PPNEA rrëqebulli.
“Ne duhet të vëzhgojmë dhe kuptojmë lëvizjet e tyre,” i tha ai AFP. “Çdo dëshmi e dokumentuar e pranisë së rrëqebullit shqyrtohet në detaje, pasi ai përfaqëson një shpresë për mbijetesën e tij”, shton ai.
– Trofetë e gjuetisë – Rrëqebulli kërcënohet nga shpyllëzimi i ekosistemeve të tyre, gjë që redukton sasinë e gjahut me të cilin mund të ushqehen dhe copëton habitatet e tyre.
Edhe pse gjuetia e tyre është e ndaluar që nga viti 2014, edhe mbijetesa e tyre është në rrezik për shkak të gjuetisë pa leje.
Sipas PPNEA, të paktën 14 rrëqebull janë gjuajtur në Shqipëri që nga viti 2006.
Kufoma e të fundit që kanë gjuajtur në vitin 2020 ekspozohet si trofe gjuetie në një lokal në Elbasan, në jug të kryeqytetit Tiranë, pranë gëzofit të kafshëve të tjera të egra.
Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut bashkëpunojnë përmes Programit të Restaurimit të Rrëqebullit Ballkanik, të mbështetur nga fondacione të huaja, si Kora, Euronatur ose Mava.
Të tre vendet krijuan zona të reja mbrojtëse ku rrëqebulli është i pranishëm dhe mund të riprodhohet, përveç promovimit të fushatave ndërgjegjësuese për banorët dhe gjuetarët e rajonit.
Por shmangia e zhdukjes së tyre do të jetë një detyrë e mundimshme, pasi popullsia e ulët e rrëqebullit të Ballkanit minoi pasurinë e tij gjenetike. /abcnews.al/
