Deri në fund të vitit 2024 do të mbyllet restoranti më i mirë në botë – i famshmi “Noma”, i drejtuar me sukses nga Rene Rexhepi, i cili vjen nga Tetova. Noma, e vendosur në Kopenhagë që nga hapja e saj 20 vjet më parë, ka qenë një lider në industrinë e ngrënies së mirë dhe tërheq gastro-turistët nga e gjithë bota dhe renditet në numrin një në të gjitha listat kryesore të restoranteve më të mira në botë.
Themeluesi i Noma-s, tetovari René Rexhepi, vlerësohet gjithashtu si një nga kuzhinierët më me ndikim të epokës së tij. Pavarësisht suksesit, Rexhepi i tha New York Times se kërkesat për drejtimin e një restoranti në nivelin më të lartë të mundshëm janë të paqëndrueshme.
Rexhepi pranoi se kompensimi i drejtë për afro 100 punonjës, duke ruajtur standarde dhe çmime të larta që tregu mund të përballojë, nuk është i realizueshëm.
Si rezultat, Noma do të bëhet një laborator ushqimor me kohë të plotë, duke zhvilluar pjata dhe produkte të reja për dyqanin e saj të tregtisë elektronike, Noma Projects, ndërsa do të hapë dhomat e ngrënies vetëm herë pas here. Prandaj, Rexhepi do të largohet nga pozicioni i shefit ekzekutiv dhe do të luajë më shumë rolin e një shefi kreativ.
Mbyllja e Noma-s ka të ngjarë të ketë një ndikim të rëndësishëm në botën e kuzhinës. Shumë shefa kuzhine studiuan punën e Rexhepit në Noma dhe vazhduan të përhapin stilin e tij në vende të tjera. Megjithatë, kultura e kuzhinës në Noma është kritikuar gjithashtu, ku ish-punonjësit thonë se orari 16-orësh i punës ka qenë prej kohësh rutinë në Noma, madje edhe për punëtorët e papaguar.
Programi i praktikës së Noma-s shërbeu gjithashtu si një burim pune, me praktikantët që kryenin pjesën më të madhe të punës intensive që përcakton ushqimin dhe estetikën e Nomës. Deri vonë, programi nuk ofronte asnjë rrogë dhe praktikantët flisnin për një mjedis pune toksik, si dhe për ndalimin e të folurit dhe të qeshurit.
Vendimi për mbylljen e Noma ka rindezur debatin mbi qëndrueshmërinë e restoranteve të nivelit të lartë, me disa që bëjnë thirrje për një rregullim të plotë të industrisë. Shefi David Kinch, i cili kohët e fundit mbylli restorantin e tij me tre yje “Michelin”, tha se bota e restoranteve të nivelit të lartë është në një udhëkryq dhe duhet të bëjë ndryshime të mëdha për të mbijetuar./TetovaNews
