Për disa individë ultra të pasur, pasuria më e fuqishme që mund të blihet me para nuk është një super jaht apo avion privat, por një pasaportë. “Pasaportat e arta”, të njohura zyrtarisht si shtetësia nga programet e investimeve, lejojnë të huajt e pasur të marrin nënshtetësinë në këmbim të investimit të një shume të caktuar parash në një vend, shpesh duke blerë pasuri të paluajtshme. Vëllai i tyre më pak i favorshëm, “vizat e arta”, ofrojnë leje qëndrimi të përkohshme në këmbim të investimit, në krahasim me shtetësinë e përhershme.
Për herë të parë, amerikanët po aplikojnë për pasaporta dhe viza të arta më shumë se çdo kombësi tjetër, sipas Raportit të Pasurisë së SHBA-së 2023 të Henley & Partners, të publikuar të enjten. Historikisht, programet janë dominuar nga shtetas kinezë dhe rusë.
Numri rekord i aplikantëve amerikanë është rezultat i individëve me vlerë të lartë neto që “përcaktojnë të ardhmen jetën e tyre amerikane” mes inflacionit, trazirave sociale dhe politike dhe një shtrese të mesme në rënie në SHBA, eksperti i investimeve globale dhe shkrimtari financiar Jeff D. Opdyke, thuhet në raport.
Të enjten, Portugalia njoftoi se nuk do të pranojë më aplikime të reja në programin e saj të vizave të arta, një vendim që kryeministri António Costa tha se do të ndihmojë në “luftën kundër spekulimeve të çmimeve në pasuritë e paluajtshme” ndërsa vendi lufton një krizë strehimi. Henley & Partners e renditi programin e Portugalisë si ofertën më të popullarizuar në mesin e klientelës së saj amerikane.
Vetëm tre ditë më parë, Irlanda mbylli gjithashtu programin e saj të artë të vizave. Vitin e kaluar, 282 nga 306 aplikime erdhën nga shtetas kinezë, me vetëm 10 aplikime në SHBA, raportoi The Irish Times.
Malta është aktualisht i vetmi vend në BE që ka ende një skemë nënshtetësie për investim të bazuar në pagesa ose investime të paracaktuara pa një “lidhje të vërtetë” me vendin, siç është qëndrimi afatgjatë, sipas Komisionit Europian.
Këtu nuk përfshihet akti i shtetësisë së Austrisë, i cili i lejon qeverisë t’u japë shtetësi të huajve me vlerë të lartë neto me “meritë të jashtëzakonshme”, të cilët investojnë rreth 9.5 milionë dollarë direkt në ekonominë austriake.
Shefi i Amerikës së Veriut të Henley & Partners, Mehdi Kadiri tha se skema e pasaportës së artë të Maltës ishte programi i dytë më i kërkuar në mesin e amerikanëve, pjesërisht sepse programi i Maltës është i aksesueshëm përmes investimeve në pasuri të paluajtshme. Programi i Maltës, i cili është mbushur me skandale, ka tërhequr miliarderin investitor të Silicon Valley dhe ish-këshilltarin e Trump, Peter Thiel, siç raportoi për herë të parë The New York Times në tetor. Por nëse BE-ja ka rrugën e saj, ajo mund të mos jetë më e gjatë. Në shtator, Komisioni Europian referoi qeverinë malteze në Gjykatën e Drejtësisë së BE-së, duke argumentuar se skema e pasaportës së artë përbën një rrezik sigurie për të gjithë bashkimin.
Të qenit qytetar në një shtet anëtar të BE-së si Malta hap një sërë privilegjesh, duke përfshirë lëvizjen e lirë nëpër 27 vende, të drejtat e votës dhe aksesin në tregjet e brendshme të BE-së. Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, pasaportat dhe vizat e arta u përballën me shqyrtimin global për lejimin e oligarkëve të sanksionuar për të hyrë në MB. Kjo shkaktoi një seri mbylljesh programesh, duke përfshirë MB, Bullgari dhe Qipro. Por pavarësisht kërkesave këmbëngulëse nga BE, Malta deri më tani ka refuzuar të ndjekë shembullin.
Për të marrë nënshtetësinë përmes programit të pasaportës së artë të Maltës, aplikantët duhet të investojnë midis 590,000 dhe 740,000 euro (varësisht nëse keni banuar në vend për më shumë ose më pak se 36 muaj); të blejë pasuri të paluajtshme në vlerë të paktën 700,000 euro ose të paguajë qira prej së paku 16,000 euro në vit (për pesë vjet); dhuroni 10,000 euro shtesë; dhe të paguajë një total prej 26,500 euro në depozita dhe tarifa të pakthyeshme. Edel Strazimiri / SCAN
