Tërmeti në Turqi/Pas hajdutëve, shfaqen matrapazët që duan të blejnë shtëpi, tokë dhe gjithçka të lirë nga njerëzit e traumatizuar nga tërmeti, ekspertët paralajmërojnë: Mos e shisni pronën tuaj!
Matrapazët, të cilët përfituan nga tërmeti i vitit 1999 dhe blenë tokë të lirë nga rajone të tilla si Yeşilköy dhe Tuzla, janë ende aktivë. Ata u aktivizuan për të blerë prona të paluajtshme si toka dhe shtëpi “pa kosto” në rajonet e tërmeteve si Hatay dhe Kahramanmaraş. Nga ana tjetër, ekspertët bëjnë thirrje për qytetarët dhe paralajmërojnë se matrapazët do t’i blejnë me çmim të ulët dhe do t`I shesin pas 6 muajsh apo 1 viti me çmim shumë më të lartë.
Ndërkohë që Turqia vazhdon të përballet me plagët e tërmetit, matrapazët nuk rrijnë duarkryq. Kohët e fundit, u shfaqën tregtarë që shkuan në fshatrat e Malatya-s, Adıyaman-t dhe Hatay-t dhe u përpoqën të blinin kafshë me çmim të ulët nga fermerët që kanë vështirësi të kujdesen për to. Sipas ankesave të bëra prej pak kohësh, qarku është kthyer edhe në rezidencë të matrapazëve të pronave të paluajtshme. Rindërtimi pritet të nisë pas 3-4 muajsh në zonat e goditura nga tërmeti. Nga ana tjetër, disa njerëz shkojnë në rajon për t`ua blerë me çmim fare të lirë pronat njerëzve që ende nuk janë shëruar nga trauma e tërmetit, për t`i shitur pronat e tyre për shuma të larta në periudhën e ardhshme.
Ekspertët theksojnë se është e vështirë të merret një vendim racional gjatë procesit të traumës dhe paralajmërojnë që të mos merret vendimi për shit-blerje të pasurive të paluajtshme gjatë kësaj periudhe. Kryetari i Komitetit Profesional të Shërbimeve të Shërbimeve të Pasurive të Paluajtshme (TÜGEM) dhe ITO, Hakan Akdoğan, deklaroi se njerëzit mund të shesin pronat e tyre duke dashur të largohen nga mjedisi për shkak të efektit psikologjik të krijuar nga tërmeti dhe deklaroi se në këtë pikë , ndërhyjnë matrapazët dhe ofrojnë çmime shumë të lira.
“Ne kemi parë shembuj të kësaj në Avcılar, Kadıköy dhe Tuzla pas tërmetit të Gölcük-ut. Pronat u shitën ‘për asgjë’, tha Akdogan, duke paralajmëruar se kjo situatë, e cila tani po ndodh individualisht në rajon, mund të kthehet në grupe të mëdha blerëse me kalimin e kohës. Duke theksuar se matrapazët shfaqen në këto periudha sepse njerëzit veprojnë në panik pas fatkeqësive, Konsulenti i Pasurive të Paluajtshme dhe Investimeve Mert Başaran tha se do të ketë grupe që do të përpiqen të blejnë pasuri të paluajtshme me çmime shumë më të ulëta se vlera e tyre.
Başaran shtoi se ka marrë telefonata nga rajoni të tipit “a duhet të shes pronën time”. Başaran tha: “Në këto periudha fillimisht bëhen thashetheme, pastaj matrapazët i blejnë shumë lirë këto prona. Pas 6 muajsh e 1 viti, këto shtëpi dhe prona që i blejnë lirë, i shesin për shuma të mëdha parash.”
Mert Başaran theksoi se pas tërmetit të Marmarasë në vitin 1999, një situatë e ngjashme ndodhi në rajone të tilla si Avcılar dhe Yeşilköy. Duke u shprehur se kërkesa për banesa në rajon do të rritet me shërimin e plagëve, Başaran tha: “Shumë vende do të shpronësohen me rindërtimin. Prandaj, njerëzit e rajonit nuk duhet të humbasin pronat e tyre për matrapazët.” Duke u shprehur se nuk do të ishte e drejtë të merret një vendim për shitjen e pronave në këtë periudhë, Hakan Akdogan tha: “Në periudha të tilla, është mirë që të mos merret vendimi për shitblerje, por të presim dhe të bëjmë një analizë racionale”.
Koordinatori i Grupit Punues të Terapisë Kognitive të Sjelljes së Shoqatës Turke të Psikiatrisë, Psikiatri Assoc. Dr. Çağdaş Öykü Meriç: “Tërmeti shkaktoi dhimbje të mëdha. Në mënyrë të pashmangshme, traumat dhe plagët psikologjike e shoqëruan këtë fatkeqësi dhe do të vazhdojnë ta bëjnë këtë. Fatkeqësisht, efektet psikologjike të këtyre vështirësive dhe vuajtjeve të mëdha paraqesin mundësi për njerëzit keqdashës dhe rreziqe për viktimat e tërmetit. Viktimat përpiqen të shmangin ose të qëndrojnë larg kujtimeve, mendimeve ose emocioneve shqetësuese që u kujtojnë atyre tërmetin. Prandaj, për të mos i përjetuar më këto ndjenja, ata përpiqen të qëndrojnë larg kujtimeve.
Për shkak të kësaj përpjekjeje për të qëndruar larg, është një nga efektet e pritshme të traumës mendore që ata ndiejnë dëshirën për të disponuar vendet e tyre të punës, tokat, makineritë që kanë blerë ose zotëruar duke punuar për shumë vite. Para së gjithash, duhet të jemi të vetëdijshëm se trauma mund të ketë efekte të tilla.
Domethënë, trauma do të priret të na shtyjë drejt shmangies së vendeve ku ka ndodhur ngjarja, me dhimbje dhe vuajtje mendore dhe fizike. Kjo mund të bëjë që të marrim vendime në mënyrë të njëanshme, domethënë të marrim vendime për të cilat mund të pendohemi më vonë. Prandaj, veçanërisht në 1-2 muajt e parë, nëse simptomat e sëmundjes mendore vazhdojnë, do të ishte e dobishme të shtyheshin vendimet serioze deri në shërim.”
Kryetari i Bashkisë Metropolitane të Hatajit Lütfü Savaş tha se kushtet u vështirësuan për shkak të fatkeqësisë së madhe. Savaş tha: “Është detyra jonë të sigurojmë kushte të përshtatshme për kthimin e bashkatdhetarëve tanë që duhej të largoheshin përkohësisht nga vendi i tyre. Të mos harrojmë se kjo ndarje është e përkohshme, ndaj le të kujdesemi për tokën tonë. Mos e shisni tokën, pronën, pronën tuaj. Këto toka që trashëguam do të vazhdojnë të na bëjnë të kemi fjalën për të ardhmen e këtij qyteti. Rrënjët tona janë në këtë qytet, ne nuk do të largohemi kurrë nga ky qytet. Qytetin tonë, që është trashëgimia e Ataturkut, do ta bëjmë sërish dritën e syrit të Turqisë. Ne do ta ngremë Hatajn në këmbë”, tha ai./TGRT Haber/tetova.com
