Vizitoni thesaret kulturore: Udhëtim nëpër “Artefakte kulturore: Objekte kulturore dhe identitet në Ferizaj.” Mësoni per bibliotekën, teatrin, stacionin e trenit, mullinj dhe shtëpi tradicionale. Përjetoni thelbin e artefakteve kulturore dhe fuqinë e identitetit. Bashkohuni me ne në këtë aventurë.
Cultural artifacts: Cultural objects and identity in Ferizaj
Visit the cultural treasures: Journey through “Cultural Artifacts: Cultural Objects and Identity in Ferizaj.” Learn about the library, theatre, train station, mills and traditional houses. Experience the essence of cultural artifacts and the power of identity. Join us in this adventure.
Biblioteka Publike “Sadik Tafarshiku”
Objekti i bibliotekës është ndërtuar më 1908 duke hyrë në mesin e ndërtesave më të vjetra publike në qytetin e Ferizajt. Në të kaluarën kishte shërbyer si Komunë, më pas si Ent Pedagogjik. Për një kohë, bodrumi i saj ka shërbyer edhe si burg ku shumë banorë të kësaj ane kanë duruar dënime dhe maltretime të rënda nga ana pushtetit ushtarako-policor serb. Pas luftës së fundit në Kosovë (1998-1999), ky objekt u shndërrua në bibliotekë. Arkitektura e kësaj ndërtese shfaq një shkrirje unike të ndikimeve kulturore austriake dhe lindore.
Biblioteka Publike “Sadik Tafarshiku” qëndron si simbol i qëndrueshmërisë dhe transformimit, duke ruajtur dijen dhe duke nxitur ndjenjën e eksplorimit intelektual brenda komunitetit të Ferizajt. Ai shërben si një qendër kulturore, duke përqafuar konvergjencën e ndikimeve të ndryshme kulturore dhe duke ofruar një hapësirë për shkëmbimin e ideve dhe vlerësimin e letërsisë dhe të të mësuarit.
“Sadik Tafarshiku” Public Library
The library facility was built in 1908, being among the oldest public buildings in the city of Ferizaj. In the past it served as a Municipality, then as a Pedagogical Entity. For a while, its basement also served as a prison where many residents of this area endured severe punishment and mistreatment by the Serbian military-police authorities. After the last war in Kosovo (1998-1999), this building was turned into a library. The architecture of this building displays a unique fusion of Austrian and Eastern cultural influences.
The “Sadik Tafarshiku” Public Library stands as a symbol of sustainability and transformation, preserving knowledge and fostering a sense of intellectual exploration within the community of Ferizaj. It serves as a cultural unit, embracing the convergence of diverse cultural influences and providing a space for the exchange of ideas and the appreciation of literature and learning.
Teatri i qytetit “Adriana Abdullahu”
Teatri i qytetit në Ferizaj ka filluar të ndërtohet në vitin 1924 dhe ka përfunduar në vitin 1927. Fillimisht ka shërbyer si qendër gjimnastike. Nga viti 1943 e këndej, objekti filloi të përdoret për shfaqje teatrore amatore në Ferizaj. Themeluesi i teatrit ishte Hasan Dyngjeri. Me kalimin e viteve, ky teatër ka shfaqur një numër të konsiderueshëm prodhimesh teatrale të larmishme. Në vitin 2007, teatri kaloi nga një teatër amator në atë profesionist dhe mori emrin “Adriana Abdullahu”. Teatri “Adriana Abdullahu” ka dhënë kontribut të rëndësishëm në artin dramatik kombëtar, duke shërbyer si organizator i festivalit më të madh ndërkombëtar të teatrit për mbi 50 vjet.
Teatri i Qytetit “Adriana Abdullahu” qëndron si pikë referimi kulturore, duke promovuar artin skenik dhe duke ushqyer talentin artistik në Ferizaj.
City Theater “Adriana Abdullahu”
The city theater in Ferizaj began to be built in 1924 and was completed in 1927. Initially, it served as a gymnastics center. From 1943 onwards, the facility began to be used for amateur theater performances in Ferizaj. The founder of the theater was Hasan Dyngjeri. Over the years, this theater has presented a significant number of diverse theatrical productions. In 2007, the theater changed from an amateur to a professional theater and took the name “Adriana Abdullahu”. “Adriana Abdullahu” Theater has made an important contribution to the national dramatic art, serving as the organizer of the largest international theater festival for over 50 years.
The “Adriana Abdullahu” City Theater stands as a cultural reference point, promoting performing arts and nurturing artistic talent in Ferizaj.
Ndërtesa Stacioni i Trenit
Ndërtesa e Stacionit të Trenit u ndërtua në 1873 pas përfundimit të ndërtimit të hekurudhës. Ajo qëndron si ndërtesa më e vjetër publike në qytet. Hekurudha ishte projektuar nga francezët, të cilët kishin ndërmarrë projekte të shumta në territoret e Perandorisë Osmane. Kjo hekurudhë luajti një rol vendimtar në zhvillimin e qytetit të Ferizajt, i cili me kalimin e viteve u zgjerua duke u bërë një vendbanim i madh. Hekurudha njihej në popull si “udha e frëngut”.
Gjatë gjithë ekzistencës së saj, kjo hekurudhë ngjall kujtime të shumta dhe ka qenë vendndodhja e shumë ngjarjeve historike. Ajo zë një vend të rëndësishëm në histori, duke filluar me depërtimin e qindra mijëra hebrenjëve drejt kampeve të përqendrimit nazist, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ajo gjithashtu mbetet e ngulitur në kujtesën tonë kolektive si dëshmi e dëbimit masiv të qindra mijëra shqiptarëve të Kosovës, si rezultat i dhunës dhe gjenocidit serb të shkaktuar mbi popullin shqiptar gjatë luftës në Kosovë (1998-99).
Ndërtesa e Stacionit të Trenit qëndron si një testament për të kaluarën e qytetit dhe ndikimin e qëndrueshëm të ngjarjeve historike. Simbolizon ndërlidhjen e kulturave, qëndrueshmërinë e shpirtit njerëzor dhe rëndësinë e të kujtuarit dhe të mësuarit nga historia.
Train Station Building
The Train Station building was built in 1873 after the construction of the railway was completed. It stands as the oldest public building in the city. The railway was designed by the French, who had undertaken numerous projects in the territories of the Ottoman Empire. This railway played a decisive role in the development of the city of Ferizaj, which over the years expanded to become a large settlement. The railway was popularly known as the “udha e frëngut”.
Throughout its existence, this railway evokes many memories and has been the location of many historical events. It occupies an important place in history, beginning with the infiltration of hundreds of thousands of Jews into Nazi concentration camps during World War II. It also remains embedded in our collective memory as evidence of the mass deportation of hundreds of thousands of Kosovo Albanians, as a result of the Serbian violence and genocide inflicted on the Albanian people during the war in Kosovo (1998-99).
The Train Station building stands as a testament to the city’s past and the lasting impact of historical events. It symbolizes the interconnectedness of cultures, the resilience of the human spirit and the importance of remembering and learning from history.
Mulliri i Nikës
Mulliri i Nikës, i vendosur në perëndim të qytetit të Ferizajt, në afërsi të Bifurkacionit të lumit Nerodime, është një nga mullinjtë e njohur me ujë në këtë zonë. Besohet se është ndërtuar gjatë sundimit osman në shekullin e 17-të. Duke parë së kishte filluar që arkitektura e këtij mulliri të degradohej nga pesha e rëndë e shekujve, atëherë u pa si nevojë e domosdoshme të përmirësohet gjendja e tij, dhe në vitin 2003 u rindërtua, duke synuar në ruajtjen e formës dhe dukjes që kishte.
Mulliri i Nikës qëndron si një pikë referimi kulturore, duke simbolizuar trashëgiminë e pasur të qytetit dhe praktikat tradicionale të mullirit. Restaurimi i tij i lejon vizitorët të vlerësojnë rëndësinë e tij historike dhe bukurinë arkitekturore.
Mill of Nika
Nika’s Mill, located west of the town of Ferizaj, near the Bifurcation of the Nerodime River, is one of the well-known water mills in this area. It is believed to have been built during the Ottoman rule in the 17th century. Seeing that the architecture of this mill had begun to degrade from the heavy weight of the centuries, then it was seen as an imperative need to improve its condition, and in 2003 it was rebuilt, aiming to preserve the shape and appearance it had.
Nika’s Mill stands as a cultural landmark, symbolizing the city’s rich heritage and traditional milling practices. Its restoration allows visitors to appreciate its historical significance and architectural beauty.
Mulliri I Madh
I ndërtuar gjatë viteve 1770, Mulliri i Madh ishte një pikë referimi e njohur në rajonin e Ferizajt dhe më gjerë. Me gjashtë gurët e tij bluarëse të fuqizuara nga një turbinë uji, ky mulli ishte një qendër aktiviteti, duke i shndërruar kokrrat në miell. Njerëzit nga e gjithë Kosova do të prisnin me padurim radhën e tyre për të parë procesin magjepsës të bluarjes së grurit, shpesh duke kaluar ditë në pritje. Për t’i akomoduar këta vizitorë, aty pranë qëndronte një bujtinë mikpritëse, duke ofruar rehati dhe pushim për musafirët.
Përjetoni joshjen e historisë ndërsa gërmoni në trashëgiminë magjepsëse të Mullirit të Madh.
The Great Mill
Built during the 1770s, Mulliri i Madh was a well-known landmark in the Ferizaj region and beyond. With its six grinding stones powered by a water turbine, this mill was a center of activity, turning grain into flour. People from all over Kosovo would eagerly wait their turn to see the fascinating process of grinding wheat, often spending days waiting. To accommodate these visitors, a hospitable inn stood nearby, offering comfort and rest to the guests.
Experience the allure of history as you delve into the fascinating legacy of the Great Mill.
Mulliri Nerodime e Epërme
Mulliri në Nerodime të Epërme i përket shekullit XX-të, i cili është funksional dhe mundëson bluarjen e misrit. Ndër vite, forma u mullirit ka pësuar ndryshime, është zvogëluar paksa dhe është përshtatur që të punoj vetëm me dy gurë të cilët ndihmojnë në bluarjen e misrit.
Upper Nerodime Mill
The mill in Upper Nerodime belongs to the 20th century, which is functional and enables the grinding of corn. Over the years, the shape of the mill has undergone changes, it has been slightly reduced and adapted to work with only two stones that help grind the corn.
Mulliri i Selman Begës
I vendosur mes ujërave të rrjedhshëm të Lumit të Madh dhe lumit Nerodime.
Ky mulli, i cili daton në fillim të shekullit të 20-të, ka pësuar rinovime gjatë viteve, duke ruajtur rëndësinë e tij historike.
I rindërtuar në vitin 2012, mulliri tani qëndron me krenari, ku brenda tij gjendet vetëm një guri që është përdorur për bluarje të misrit. Ky gur shërben si një kujtesë e qëllimit fillestar të mullirit dhe përpjekjeve të atyre që punuan brenda mureve të tij.
Mulliri i Selman Begut simbolizon qëndrueshmërinë, lidhjen e traditës dhe përparimin.
Hyni në botën e Mullirit të Selman Begut, ku jehonat e së shkuarës ndërthuren me bukurinë e së tashmes.
Selman Bega’s mill
Located between the flowing waters of the Great River and the Nerodime River.
This mill, which dates back to the early 20th century, has undergone renovations over the years, maintaining its historical significance.
Rebuilt in 2012, the mill now stands proudly, with only one stone inside that was used to grind corn.
This stone serves as a reminder of the original purpose of the mill and the efforts of those who worked within its walls.
Selman Beg’s mill symbolizes stability, the connection of tradition and progress.
Enter the world of Selman Beg’s Mill, where echoes of the past mingle with the beauty of the present.
Shtëpia tradicionale në Koshare
Shtëpia e Hasan Fazliut në fshatin Koshare paraqet një stil arkitekturor popullor, karakteristik për arkitekturën dhe ndërtimet që gjenden në pjesë të ndryshme të Kosovës, kryesisht në Rrafshin e Kosovës. Këtu hasim një ndërthurje të teknikave dhe materialeve të ndërtimit, siç janë druri me qerpiçin, të cilat mundësojnë ndërtimin dhe lidhjen e mureve me llaç. Këto praktika ndërtimi ishin të përhapura gjatë gjithë shekullit të 19-të dhe vazhduan në shekullin e 20-të.
The traditional house in Koshare
The house of Hasan Fazliu in the village of Koshare represents a popular architectural style, characteristic of the architecture and constructions found in different parts of Kosovo, mainly in the Kosovo Plain. Here we encounter a combination of construction techniques and materials, such as wood and adobe, which enable the construction and bonding of walls with mortar. These building practices were prevalent throughout the 19th century and continued into the 20th century.
Shtëpia e Emrush Jasharit në Jezerc
Zhytuni në praninë e një kompleksi banesor që përfaqëson arkitekturën tradicionale karakteristike të shumë shtëpive në Jezerc. Mes kalimit të kohës, kjo shtëpi qëndron si një dëshmi e shpirtit të qëndrueshëm të rajonit, duke treguar vlerën e përjetshme të ndërtimit të shtëpive duke përdorur materiale guri vendas. Edhe në ditët e sotme ka arritur t’i rezistojë kohës, duke ruajtur trashëgiminë e dashur të kësaj zone. Me origjinën e saj që nga viti 1830, kjo shtëpi e mrekullueshme qëndron si një relike e gjallë e një epoke të shkuar.
Emrush Jashari’s house in Jezerc
Immerse yourself in the presence of a residential complex that represents the traditional architecture characteristic of many houses in Jezerc. Through the passage of time, this house stands as a testament to the enduring spirit of the region, showing the timeless value of building homes using local stone materials. Even today, it has managed to stand the test of time, preserving the beloved heritage of this area. Dating back to 1830, this magnificent home stands as a living relic of a bygone era.
Për më shumë informacione, vizitoni: www.visit-ferizaj.com
For more information, visit: www.visit-ferizaj.com
