Fushata elektorale në Iowa, rezultati i së cilës do të ndikojë së tepërmi mbi çështjet globale, përgjatë një viti plot zgjedhje, sapo në Shtetet e Bashkuara. Rezultatet e saj nuk lënë vend për dyshime. Duke shkatërruar rivalët në zgjedhjet e organizuara në të ftohtin polar të këtij shtet rural dhe shumë konservator, Donald Trump konfirmoi statusin e tij si favorit në garën për nominimin e republikanëve, për zgjedhjet e 5 nëntorit.
Votuesit republikanë qenë dëshmitarët më të mirë për të matur përbuzjen e papërfytyrueshme të Donald Trump për të zbatuar rregullat. Ky i fundit nuk denjoi të marrë pjesë as edhe një herë të vetme në debatet mes kandidatëve të organizuar nga partia e tij duke shmangur këtë detyrim qytetar sa të shëndetshëm po aq edhe të domosdoshëm.
Ish-biznesmeni pati më shumë se një arsye për të festuar triumfin e tij mbrëmjen e 15 janarit. Rivalja e vet më serioze, ish-ambasadorja në Kombet e Bashkuara, Nikki Haley, u mund u mund në garën për vend të dytë nga guvernatori i Floridës, Ron DeSantis, fushata e të cilit gjithësesi është në agoni. Këtu Haley nuk do të përfitojë nga fryma e entuziazmit që do i duhet për takimin tashmë vendimtar të primareve në New Hampshire, të planifikuar për 23 janar.
Këto rezultate të para janë sa të turpshme, aq edhe shqetësuese për demokracinë amerikane. Për herë të parë, zgjedhësve iu kërkua të votonin për një ish-president, akti i fundit i të cilit në detyrë ishte shkelja e parimit themelor të vendit të tij: respektimit të rezultatatit zgjedhor dhe transferimit paqësor të pushtetit.
Tre vjet më vonë, votuesit republikanë duket se i kanë harruar imazhet degraduese të mbështetësve të presidentit në largim, që sulmuan Kapitolin në Uashington për të parandaluar çertifikimin e fitores së padiskutueshme të Joe Biden. Më keq akoma, shumë prej tyre vazhdojnë të besojnë teorinë delirante të komplotit se zgjedhjet u vodhën nga ata që realisht i humbën ato.
Kjo qasje me sy mbyllur nuk është një shaka, pasi Donald Trump po paraqet si të vetmin program elektoral përpara zgjedhësve, etjen për hakmarrje dhe dëshirën për revansh. Kështu duhet edhe spastrimi i gjerë në administratë, që ai parashikon në rastin e një fitoreje në nëntor, duke vendosur ndado besnikë të përzgjedhur mbi këtë kriter dhe jo atë të meritokracisë. Nuk ka dyshim se një gjë e tillë do të dobësojë shtetin federal, për në favor të kundërshtarëve të Shteteve të Bashkuara.
Votuesit në Iowa gjithashtu nuk u ndikuan nga proceset ligjore që ka përpara Donald Trump dhe as nga një sërë akuzash që pikturojnë një portret krejt të kundërt me atë të një burri shteti. Edhe në këtë pikë Trump, arriti me ndihmën e mediave tejet të buta kundrejt tij të injektonte helmin e dyshimit.
Në realitetin paralel të vizatuar nga ish-presidenti, shkelja e rregullave të financimit të fushatës zgjedhore, presioni i ushtruar për të ndryshuar rezultatet e zgjedhjeve presidenciale 2020, apo marrja e paligjshme e arkivave të klasifikuara pas largimit të tij nga pushteti nuk përbëjnë asnjë lloj shkeljeje. Përkundrazi, faktin se duhet të përgjigjet për veprimet e veta ai e paraqitet si një kërcënim për demokracinë.
Afati po skadon për republikanët që e refuzojnë kthimin e kaosit dhe egos shkatërruese në drejtimin e Shtëpisë së Bardhë. Atyre u kanë mbetur vetëm pak ditë për t’u tubuar pas një kandidature alternative dhe për të parandaluar që gara e primareve të shitet si një plebishit.
Editorial i Le Monde, pergatiti Lapsi.al
