Të paktën dy herë në të kaluarën, në 2010-n dhe 2011-n, gjeneralët izraelitë janë urdhëruar nga kryeministri, Benjamin Netanyahu, të përgatiten për sulme të afërta ndaj Iranit.
Në të dyja rastet, shefat e sigurimit vunë në dyshim ligjshmërinë e urdhrit, të dhënë pa autorizimin e nevojshëm të kabinetit.
Në asnjë rast Izraeli nuk hyri në luftë me Republikën Islamike.
Sot Izraeli është sërish në prag të goditjes së Iranit.
Këtë herë Netanyahu nuk do ta ketë problem të marrë miratimin nga një kabinet, i cili është edhe më i guximshëm se ai.
As drejtuesit e forcave të armatosura të Izraelit nuk janë kundër një veprimi të tillë si më parë.
Dhe këtë herë Izraeli beson se shanset janë në favor të tij.
Udhëheqësit e Izraelit mendojnë se 181 raketat balistike të lëshuara nga Irani në Izrael më 1 tetor, u lënë atyre pak alternativë veçse të kundërpërgjigjen.
Forma e hakmarrjes mund të ketë implikime të gjera për Lindjen e Mesme dhe më gjerë.
Katër lloje objektivash janë duke u konsideruar.
Netanyahu ka favorizuar prej kohësh bombardimin e vendeve ku Irani pasuron uraniumin dhe kryen kërkime për programin e tij bërthamor.
Por këto janë të shpërndara në të gjithë vendin, në vende shumë të fortifikuara thellë nën tokë.
Të bësh dëme të konsiderueshme do të kërkonte një numër të madh raketash që shkatërrojnë bunkerët të lëshuara nga dhjetëra avionë që operojnë të paktën 1200 km larg Izraelit.
Forcat ajrore të Izraelit janë më të fuqishmet në rajon, por mund të jetë e vështirë për ta që të frenojnë programin bërthamor të Iranit për më shumë se disa muaj.
Një objektiv strategjik më i prekshëm do të ishin portet kryesore të Iranit, veçanërisht terminalet e naftës që ofrojnë pjesën më të madhe të të ardhurave në valutë të huaj.
Strategët izraelitë besojnë se shkatërrimi i tyre do t’i jepte një goditje të rëndë ekonomisë tashmë të lëkundur të Iranit.
Kjo, ata shpresojnë, mund të provokojë trazira të mëtejshme brenda Iranit.
Disa ëndërrojnë se kjo mund të çojë edhe në rënien e regjimit.
Një zgjedhje e tretë do të ishte shënjestrimi i drejtpërdrejtë i liderëve të vendit, ashtu siç Izraeli ka sulmuar liderët e përfaqësuesve dhe aleatëve të Iranit, Hezbollahun në Liban dhe Hamasin në Gaza.
Kjo do të ishte e ndërlikuar, pasi figurat më të larta të Iranit pothuajse me siguri do të tërhiqeshin në vende sekrete të mbrojtura nëse një sulm izraelit do të dukej i pashmangshëm.
Dhe ndikimi i sulmeve të tilla është gjithmonë i pasigurt.
Çështja se kush do të zëvendësojë udhëheqësin suprem të vjetër të Iranit, Ali Khamenei, është tashmë një temë e shumë diskutimeve atje.
Përgjigja më e qartë ushtarake e Izraelit do të ishte një goditje e fortë ndaj bazave raketore të Iranit.
Ky opsion do të ishte ndoshta më pak i mundshëm për të provokuar një tjetër sulm raketash nga Irani.
Por Netanyahu beson se Izraeli ka një shans historik për të riformuar rajonin.
Dhe këtë herë disa nga gjeneralët e tij, edhe pse jo të gjithë, janë dakord.
Ata mendojnë se fakti që Izraeli i ka rezistuar dy sulmeve të mëdha të raketave iraniane (i pari në prill) me pak viktima apo dëme serioze, dëshmon se Izraeli mund t’i rezistojë çdo gjëje që Irani i hedh.
Ata që janë në favor të goditjes së programit bërthamor të Iranit dhe infrastrukturës ekonomike besojnë gjithashtu se Izraeli ka një moment të rrallë pas tij, pasi brenda disa javësh ka prerë kokat e udhëheqësve kryesorë të Hezbollahut, milicia më e fuqishme e Iranit në rajon, dhe ka shkatërruar një pjesë të madhe të arsenalit raketor.
Këto raketa i janë furnizuar Hezbollahut nga Irani për të vepruar si një pengesë kundër Izraelit që sulmon Republikën Islamike.
Pra, pse, më shumë se një javë pas sulmit raketor të Iranit, Izraeli nuk ka goditur ende?
Jo të gjithë në qarqet e sigurisë së Izraelit janë në një nxitim për të ndryshuar Lindjen e Mesme.
Disa nga gjeneralët e vendit po këshillojnë që të bëhet kujdes.
Si fillim, ata besojnë se Izraeli nuk mund të përballojë të nisë një fushatë të përmasave të tilla pa u koordinuar me aleatin e tij kryesor, Shtetet e Bashkuara.
Por presidenti Joe Biden është shprehur publikisht kundër një sulmi izraelit në infrastrukturën e naftës të Iranit, pasi kjo rrezikon të shkaktojë rritje të çmimeve globale të energjisë në prag të zgjedhjeve në Amerikë.
Deri më tani, presidenti ka qenë gjithashtu kundër një sulmi izraelit ndaj objekteve bërthamore të Iranit.
Pavarësisht mbështetjes me vlerë rreth 18 miliardë dollarë që Amerika i ka dhënë Izraelit vitin e kaluar, dhe megjithëse avionët dhe anijet luftarake amerikane luajtën një rol të madh në kapjen e raketave të Iranit, Izraeli ende nuk i ka ndarë planet e tij me aleatin e tij më të ngushtë.
Netanyahu madje vuri veton ndaj një udhëtimi të propozuar nga Yoav Gallant, ministri i mbrojtjes, në Washington.
Ndërkohë, në deklaratat televizive, Netanyahu u ka premtuar iranianëve se do të çlirohen nga regjimi i tyre “shumë më shpejt se sa mendojnë njerëzit” dhe i ka nxitur libanezët “të çlirojnë vendin tuaj nga Hezbollahu”.
Më 9 tetor, Netanyahu foli me telefon me Biden për gati një orë.
Ata shpenzuan pjesën më të madhe të telefonatës duke diskutuar për goditjet e mundshme, por nuk u duk se arritën asnjë lloj marrëveshjeje.
Ka zyrtarë izraelitë të mbrojtjes që shqetësohen se provokimi i një lufte gjithëpërfshirëse me Iranin, ndërkohë që Izraeli po lufton ende Hamasin në Gaza dhe ka nisur një pushtim tokësor kundër Hezbollahut në Libanin jugor, do t’i zvogëlonte rrezikshëm burimet.
Disa gjeneralë paralajmërojnë shpërdorimin e fitoreve të arritura tashmë.
Por që nga katastrofa e 7 tetorit 2023, besueshmëria e shefave të ushtrisë dhe inteligjencës izraelite për t’iu kundërvënë kryeministrit është zvogëluar.
Ashtu si Netanyahu, ata ende mund të bien viktimë e mendjemadhësisë së tyre.
“The Economist”
