Nga “The Economist”
Votuesit që zgjodhën Donald Trump në 2016 ishte të pakënaqur dhe të ndarë. Por votuesit që ai po kërkon ta rizgjedhin janë edhe më të pakënaqur dhe të ndarë. Pas gati katër vjetësh në pushtet, politika është edhe më e egër dhe partiake edhe më pak e kufizuar. Jeta e përditshme është kufizuar nga një pandemi që ka regjistruar pothuajse 230,000 vdekje në SHBA mes përplasjeve politike dhe gënjeshtrave. Shumë thonë se Trump është fajtori i vetëm për situatën në të cilën ndodhen sot Shtetet e Bashkuara dhe fitorja e tij në 3 nëntor është një recetë për ta zhytur vendin në kaos.
Joe Biden nuk është një kurë për plagët e Amerikës. Por ai është një lider që do të rikthente qëndrueshmërinë dhe civilizimin në Shtëpinë e Bardhë. Ai është i përgatitur për të filluar detyrën e gjatë dhe të vështirë për të bashkuar sërish vendin.
Trump ka bërë pak në rolin e tij si kreu e Amerikës, vendit më të fuqishëm në botë. Ai dhe administrata e tij mund të kërkojnë pjesën e tyre të fitoreve dhe humbjeve politike, ashtu si administratat para tyre. Por si rojtar i vlerave të Amerikës, ndërgjegjja e kombit dhe zëri i Amerikës në botë, ai ka dështuar.
Edhe pa pandeminë, politikat e Trump do t’ia kishin vështirësuar marrjen e një mandat të dytë. Arritjet e tij në shtëpi përfshin uljen e taksave dhe caktimin e grupeve gjyqësore konservatore. Para pandemisë, pagat e punëtorëve po rriteshin me 4.7% në vit. Besimi i biznesit të vogël po arrinte kulmi në 30 vjet. Duke kufizuar imigracionin, ai u dha votuesve të tij atë që dëshironin. Jashtë vendit, qasja e tij përçarëse ka sjellë një ndryshime të mirëpritura dhe pa dëshiruara. Amerika ka goditur Shtetin Islamik dhe ka ndërmjetësuar marrëveshje paqësore midis Izraelit dhe vendet myslimane. Disa aleatë në NATO më në fund po shpenzojnë më shumë për mbrojtjen. Qeveria e Kinës e di se Shtëpia e Bardhë tani e njeh atë si një kundërshtar të frikshëm.
Por gjatë këtik katër vjecari Trump ka ndërmarrë edhe shumë politika jo popullore. Përpjekja për reformën e kujdesit shëndetësor ka qenë një gabim. Zyrtarët e emigracionit ndanë mizorisht fëmijët nga prindërit e tyre dhe kufijtë e Amerikës. Për problemet e vështira me Korenë e Veriut dhe Iranin dhe në sjelljen e paqes në Lindjen e Mesme, Trump nuk ka performuar më mirë sesa estabilshmenti i Uashingtonit, me të cilin tallet.
Në katër vitet e fundit ai ka përdhosur vazhdimisht vlerat, parimet dhe praktikat që e bënë Amerikën një strehë për njerëzit që u shkelen në të drejtat në të gjithë botën. Ata që akuzojnë Biden për të njëjtën gjë ose më keq duhet të ndalen dhe të mendojnë. Ata që hedhin poshtë gënjeshtrat Trump po injorojnë dëmin që ai ka shkaktuar.
Gabimi i tij fillon me kulturën demokratike të Amerikës. Edhe pse presidentët e fundit janë munduar t’i përfshijnë të gjithë grupet e qytetarët, Trump nuk ka kërkuar të përfaqësojë shumicën e amerikanëve që nuk votuan për të. Përballë protestave pas vrasjes së George Floyd, instinkti i tij nuk ishte të mbështeste kauzën e qytetarëve por ta përshkruante lëvizjen si plaçkitës të krahut të majtë, duke rritur edhe më shumë tensionet racorr.
Tipari më kryesor i Trump është përbuzja e tij për të vërtetën. Të gjithë politikanët i shmange të vërtetës, por administrata e tij i ka dhënë Amerikës “fakte alternative”. Asgjë që Trump thotë nuk mund të besohet, përfshirë pretendimet e tij se Biden është i korruptuar. Mbështetësit e tij në Partinë Republikane ndjehen të detyruar ta mbrojnë.
Politizimi dhe gënjeshtra minojnë normat dhe institucionet. Ky president bën thirrje që kundërshtarët e tij të gjykohen; ai përdor Departamentin e Drejtësisë për hakmarrje personale; ai zbut dënimet e mbështetësve të dënuar për krime të rënda; ai i jep familjes së tij poste në Shtëpinë e Bardhë; dhe ai u ofron qeverive të huaja mbrojtje në këmbim dosjeve mbi një rival. Kur një president hedh dyshime mbi integritetin e zgjedhjeve vetëm sepse mund t’i humbë, ai minon demokracinë që është betuar ta mbrojë.
Trump kishte një shans për të bashkuar vendin e tij rreth një përgjigje të organizuar mirë dhe për të fituar besimin e publikut siç kanë udhëheqësit e tjerë. Në vend të kësaj, ai i pa guvernatorët demokratë si rivalë. Ai përçmoi institucionet e Amerikës, të tilla si Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.
Si shumë shpesh, ai përqeshi shkencën, përfshirë edhe mbajtjen e maskave. Dhe, në pamundësi për të parë përtej rizgjedhjes së tij, ai ka vazhduar të keqinterpretojë të vërtetën e dukshme në lidhje me epideminë dhe pasojat e saj. Amerika ka shumë nga shkencëtarët më të mirë të botës, por ka gjithashtu një nga nivelet më të larta të fatalitetit nga Covid-19.
Trump i ka trajtuar aleatët e Amerikës edhe më keq se armiqtë politikë. Aleancat janë ato që reflektojnë ndikimin e Amerikës në botë. Amerikanët kanë mbivlerësuar dhe nënvlerësuar vazhdimisht ndikimin që kanë në botë. Vetëm fuqia ushtarake amerikane nuk mund të transformojë vendet e huaja, siç dëshmuan luftërat e gjata në Afganistan dhe Irak. Megjithatë, idealet amerikane shërbejnë me të vërtetë si shembull për demokracitë e tjera dhe për njerëzit që jetojnë në shtete që përndjekin qytetarët e tyre. Trump mendon se idealet janë për pinjollët.
Katër vjet të tjera të një president si Trump do të thellonin të gjitha këto dëme në demokracinë amerikane. Në vitin 2016 votuesit amerikanë nuk e dinin kë po zgjidhnin. Tani ata dinë. Ata do të votonin për përçarje dhe gënjeshtra. Ata do të miratonin shkeljen e normave dhe tkurrjen e institucioneve kombëtare. Rizgjedhja do të vinte një vulë demokratike mbi të gjitha dëmet që Trump ka bërë.(gazetaSI)
