Partia kryesore opozitare e Turqisë i dha një goditje të papritur qeverisjes së Recep Tayyip Erdoğan me një fitore gjithëpërfshirëse në zgjedhjet lokale të Turqisë, të dielën, duke mbajtur kontrollin e qyteteve të mëdha duke përfshirë kryeqytetin, Ankaranë dhe Stambollin, ku Ekrem Imamoğlu siguroi një mandat të dytë si kryetar bashkie.
“Të dashur stambollitët e mi, ju hapët derën për një të ardhme të re sot” – u tha Imamoğlu mbështetësve të Partisë së tij Republikane Popullore (CHP) në opozitë teksa shpalli fitoren. “Nga nesër, Turqia do të jetë një Turqi ndryshe. Ju hapët derën e rritjes së demokracisë, barazisë dhe lirisë… ju ndezët shpresën në kutinë e votimit” – shtoi ai.
Mbështetja në favor të opozitës vijoi të rritej me numërimin e votave duke bërë që CHP të sigurojë kontrollin e një pjese të madhe të Turqisë perëndimore dhe të shënojë fitore në rajone edhe më konservatore pranë Detit të Zi dhe Anadollit qendror, zona që tradicionalisht shihen si armiqësore ndaj politikave të saj.
Rezultatet duket se janë një simbol i pakënaqësisë ndaj Erdoganit, i cili u angazhua në këto zgjedhje me mbështetësit e tij menjëherë pasi fitoi presidencën në zgjedhjet e përgjithshme vitin e kaluar.
Erdogan ishte në krye të fushatës së partisë së tij për të rimarrë Stambollin, duke mbajtur mitingje në qytet një javë para votimit dhe duke marrë pjesë në lutjet në xhaminë shumë simbolike të Hagia Sophia në Stamboll një natë përpara votimit.
“Këto rezultate tregojnë se votuesit vendosën të krijojnë një politikë të re në Turqi”, – tha kreu i CHP-së, Özgür Özel, duke iu drejtuar publikut me lot në sy.
Imamoğlu, ylli i opozitës turke, mundi rivalin e tij Murat Kurum, një ish-burokrat dhe ministër mjedisi nga partia e Erdoganit për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP), me një diferencë të konsiderueshme në qytetin më të madh të Turqisë. Me shumicën e votave të numëruara, kryebashkiaku i Stambollit mundi Kurumin me rreth 10%.
Në të gjithë Stambollin, shoferët u binin borive të makinave për të festuar ndërsa videot tregonin njerëz të ngazëllyer duke rrëzuar një poster me fytyrën e Kurum.
“Këto rezultate do ta vendosin Imamoglun dhe CHP-në në qendër të politikës turke” – thotë Yusuf Can, një analist me Qendrën Ndërkombëtare për Studiuesit Woodroë Wilson në Uashington.
Erdoğan kishte një përsëritje të zgjedhjeve pas fitores së Imamoğlu në vitin 2019, por që çoi në një konfirmim të dytë edhe më të fuqishme për kryebashkiakun e opozitës. Rezultati e ktheu atë nga një zyrtar i vogël komunal në një sfidues kryesor të sundimit të Erdoganit. Fitorja e tij e dytë pritet ta vendos Imamoğlu në rrugën drejt një kandidimi presidencial.
Fushata e kryebashkiakut për një mandat të dytë rezultoi sfiduese. Pavarësisht se emri i Erdogan nuk figuronte në fletëvotim, votuesit në të gjithë vendin shfrytëzuan rastin për të shprehur pakënaqësinë e tyre me politikat e tij, me shumë që përmendin ekonominë në vështirësi të Turqisë si motivin e tyre për të votuar për opozitën ose një koleksion në rritje të partive më të vogla më larg se e djathta e AKP-së.
“Është një mesazh tingëllues” – thotë Selim Sazak, kreu i Sanda Global, një kompani konsulence me qendër në Ankara që këshilloi disa fushata gjatë ciklit të zgjedhjeve lokale. “Zgjedhësit po i thonë qeverisë se ekonomia po i dëmton vërtet ata.”
Mesazhi i tyre, shtoi ai, ishte se Imamoğlu ose kryetari i bashkisë së Ankarasë, Mansur Yavaş, mund të kishin marrë një fitore të ngjashme gjithëpërfshirëse për opozitën nëse CHP do t’i kishte përzgjedhur ata si kandidatë presidencialë vitin e kaluar.
AKP zgjodhi ish-ministrin e mjedisit Murat Kurum, i lindur dhe i rritur në Ankara, për të sfiduar kryebashkiakun karizmatik të Stambollit, një vend që Erdoğan e mbajti nga viti 1994 deri në 1998.
Përpjekjet e Erdoganit për të vendosur veten në ballë të betejës për të rimarrë Stambollin zemëroi shumë nga banorët e tij. Turqia është rrënuar nga një krizë ekonomike e lidhur me politikat e tij, e cila ka goditur më së shumti popullsinë e qyteteve të mëdha.
“Ai bir i kurvës e ngriti vetë inflacionin. Boll më!” tha për The Guardian një votues i quajtur Burhan, i cili kërkoi që të mos jepej mbiemri i tij. Ai tha se kishte votuar më parë për AKP-në, por zgjodhi Imamoğlu këtë herë pasi ishte i pakënaqur për mungesën e progresit ekonomik që nga fitorja presidenciale e Erdoganit vitin e kaluar.
Pas rizgjedhjes, Erdogan emëroi një ministër të ri financash dhe guvernator të bankës qendrore, i cili prezantoi reforma dhe masa shtrënguese që vëzhguesit i konsideruan thelbësore, por që e lanë pjesën më të madhe të publikut në gjendje më të keqe pasi inflacioni vazhdon të rritet.
