Çështja që shqetëson Gjermaninë dhe po diskutohet në mbarë botën: Sa i pakëndshëm mund të jetë për ne një president i ri si Donald Trump- dhe a do të thoshte një rizgjedhje që SHBA do të hiqte dorë nga Ukraina?
BILD është në Konventën e Partisë Republikane në Milwaukee (Wisconsin) dhe foli me republikanët kryesorë për këto çështje.
Nëse Trump do të bëhej president, ai patjetër do t’i kërkonte Gjermanisë dhe Evropës masivisht më shumë përgjegjësi. “Nuk mund të ndodhë që kjo luftë të jetë në lagjen tuaj të afërt, por SHBA duhet të përballojë pjesën më të madhe të kostove”, tha një republikan me ndikim. “Trump do të ushtrojë presion mbi Evropën që të bëjë më shumë për mbrojtjen ose do të kërkojë para drejtpërdrejt për ndihmën e SHBA-së”.
“Unë mendoj se Tajvani duhet të na paguajë për mbrojtjen”, tha Trump kur u pyet nëse ai do ta mbronte Tajvanin nga Kina si një president i mundshëm. SHBA-ja nuk është “asgjë më shumë se një kompani sigurimesh”, tha Trump – dhe Tajvani “nuk na jep asgjë”.
Këto janë fjali që Trump tha në një formë të ngjashme me Evropën midis 2016 dhe 2020 dhe ndoshta do t’i thotë përsëri. Fokusi i agjendës së politikës së jashtme në javët e para do të ishte në fakt lufta në Ukrainë dhe përpjekjet e mundshme për ndërmjetësim.
Frika e madhe e shumë evropianëve është se Trump dhe Putin do të bëjnë një marrëveshje në të cilën Ukraina do të sakrifikohet.
Emërimi i JD Vance (39) si kandidat për zëvendëspresident shkaktoi tmerr, veçanërisht në mesin e mbështetësve të Ukrainës, pasi Vance kishte vënë në dyshim ndihmën ushtarake për Ukrainën menjëherë pas sulmit rus. Në mars 2022, Vance tha: “më duhet të them sinqerisht se nuk më intereson se çfarë ndodh me Ukrainën”.
Por a nënkuptojnë qëndrimet radikale të Vance në vitet e fundit se Presidenti Trump do të bënte të njëjtën gjë?
Një republikan i lartë iu referua BILD për rolin e zv.presidentit, Mike Pence, në mandatin e parë të Trumpit në detyrë.
“Presidenti kishte fjalën në politikën e jashtme për çështjet e rëndësishme, së bashku me këshilltarin e tij të sigurisë dhe ministrin e jashtëm”.
Insajderi vazhdoi: “Vance nuk u zgjodh si kandidat për shkak të pikëpamjeve të tij të politikës së jashtme. Ai përfaqëson grupe të caktuara votuesish rurale të cilave duam t’u bëjmë thirrje.”
Kjo do të thotë: Do të varet shumë se kujt do t’i japë Trump një pozicion të rëndësishëm pas një zgjedhjeje të mundshme, për shembull kush mund të bëhet Sekretar Shteti.
Këtu, republikanët po diskutojnë për ish-ambasadorin amerikan në Gjermani, Richard Grenell. Përmendet gjithashtu senatori amerikan Marco Rubio, i cili ishte gjithashtu në lojë si kandidat për zëvendëspresident. Të dy politikanët marrin një pozicion më pak izolues se Vance.
Pavarësisht nga qëndrimet e Vance, është e qartë se shumë gjëra në politikën e jashtme në SHBA do të ndryshonin rrënjësisht përsëri. “Ne duam patjetër negociata mes Rusisë dhe Ukrainës”, tha një tjetër republikan për BILD.
“Trump është një biznesmen”, vazhdoi politikani republikan. “Nuk do të ishte një rezultat i suksesshëm për të nëse Putini merr atë që dëshiron. Nuk do të ndodhë kështu.”
Ka kohë që ka pasur kontakte mes qeverisë Zelensky dhe politikanëve republikanë. Volodymyr Zelenskyj (ka qenë në detyrë që nga viti 2019 dhe ka përjetuar edhe vetë Trump. Së fundmi, Zelensky shprehu zhgënjimin që Biden dhe shtetet e tjera të NATO-s vazhdojnë të refuzojnë të lejojnë Ukrainën të përdorë armë perëndimore kundër objektivave ruse në Rusi.
Për sa i përket negociatave, qeveria ukrainase zyrtarisht ka ende qëndrimin e qartë se këto do të ishin të mundshme vetëm pasi të gjitha trupat ruse të jenë tërhequr nga Ukraina. Por ka shenja të hershme që kjo mund të ndryshojë. Zelensky e ka bërë të qartë se përfaqësuesit rusë gjithashtu duhet të ftohen për bisedime të mëtejshme në nivel ndërkombëtar – siç ishte rasti së fundmi në Zvicër. Është një proces, por që do të marrë muaj, nëse jo vite.
Kryeministri i Hungarisë, Viktor Orbán, i cili së fundmi u takua me Trump, shkroi në një letër drejtuar udhëheqjes së BE-së : Pas fitores së tij në zgjedhje, Trump do të ishte gati të “vepronte menjëherë si ndërmjetës i paqes”. Trump nuk do të presë të betohet, tha hungarezi. “Ai ka plane të detajuara dhe të arsyetuara mirë për këtë.”
Në intervistën për BILD pak para takimit të Trump, Orbán tha se republikani ishte “njeriu i paqes”. Si President i SHBA-së, ai nuk filloi asnjë luftë të vetme dhe “bëri shumë për të sjellë paqen në konfliktet e vjetra në rajone shumë të komplikuara të botës. Prandaj kam shumë besim tek ai”.
Një gjë tashmë duket e sigurt: nëse Trump fiton, Orbán do të përpiqet të vazhdojë “misionin e tij të paqes” me të, i cili është shumë i diskutueshëm në BE.
