Nga Alexander Hurst- Tre vjet më parë, në Zyrih për herë të parë, kalova një urë mbi lumin Limmat dhe pashë njerëz duke lundruar poshtë saj gjatë rrugës për në shtëpi nga puna, disa prej të cilëve mbanin birra rastësisht në dorë. Limmat është aq i pastër sa pothuajse të lutet jo vetëm të hidhesh brenda, por edhe ta pish.
Kanali Saint-Martin i Parisit nuk më ka ngjallur kurrë asnjërën dëshirë, por duke u përvëluar nga nxehtësia 38 gradë Celsius e javës së kaluar, doja të mbyllja sytë, të bëja sikur ishte Limmat dhe të hidhesha. Të tjerët nuk ngurronin aq shumë; kishte një radhë njerëzish që ngjiteshin në njërën nga urat për këmbësorë mbi kanal duke pritur radhën e tyre për t’u hedhur, zhytur, për t’u kthyer prapa ose thjesht për t’u hedhur me bark në ujë.
Ndërsa kriza klimatike i hedh efektet e saj shkatërruese gjithnjë e më plotësisht para nesh, qytetet gjatë valëve të nxehtësisë janë nw pikën zero. Nuk është sekret që Parisit i mungojnë hapësirat e gjelbra dhe pemët, duke u renditur në fund të indeksit Green View të MIT-it. Sidomos javën e kaluar, e gjeta veten duke dëshiruar lëndinat e gjelbra të Parc Montsouris, së bashku me shatërvanin e tij publik falas me ujë të gazuar.
Me trotuaret që nxehen dhe djersën që pikon, si mund të krijojmë më shumë hapësira të gjelbra dhe rrugë më të tolerueshme në një qytet me popullsi të dendur, me stok banesash kaq të ndjeshme ndaj nxehtësisë gjithnjë e më intensive të verës?
Përgjigja duket të jetë shtimi i bimësisë dhe masave për qetësimin e trafikut sa herë që është e mundur. Një mur i gjelbër pranë stacionit të metrosë apo shkurre, pemë, lule dhe barëra të egra në vendet e parkimit.
Ekziston “pylli urban” që rritet përpara bashkisë së Parisit, i cili është i treti i kryeqytetit deri më tani, pas 470 pemëve që zëvendësuan një shtrirje të zbehtë betoni dhe dielli në Place de Catalogne, dhe një ripërdorim të shinave të vjetra hekurudhore.
Të dielën, kryetarja e bashkisë së Parisit, Anne Hidalgo, përuroi premtimin e saj famëkeq për ta bërë Senën të notueshme përsëri për herë të parë në një shekull. Mund ta quani një mashtrim, megjithëse ka parizienë të ngazëllyer për të ndërmarrë këtë hap.
Ndërkohë që asnjë nga këto ndryshime të lokalizuara urbane nuk është një zëvendësim për veprimin politik të përgjithshëm për të trajtuar krizën klimatike, do të na duhet të përdorim çdo përshtatje të mundshme për t’i bërë qytetet tona të tolerueshme përballë nxehtësisë ekstreme. Qofshin pellgje të notueshme apo zona të vogla me hije, të gjitha këto gjëra ndihmojnë.
Këtu në Paris, për shembull, po rindërtojnë një kryqëzim pranë apartamentit tim që është gjithashtu shtëpia e një sheshi të vogël. Më parë, gjithçka ishte e shtruar me pllaka të zeza që thithin nxehtësinë; tani, pllaka e zezë është zëvendësuar me gurë, i cili bën një punë më të mirë duke reflektuar diellin, dhe gjysma e sipërfaqes së mëparshme të shtruar është mbjellë.
Përmirësimi vizual është tashmë i padiskutueshëm, dhe brenda pak vitesh, kur bimët të jenë rritur në madhësinë e tyre të plotë, ajo që dikur ishte një ishull nxehtësie do të jetë transformuar në diçka shumë më të freskët dhe më miqësore.
Strategjia e Hidalgos nuk ka qenë pa kritika, por nga brigjet e Senës për këmbësorë deri te përhapja e korsive të biçikletave, kush mund ta mohojë se ka pasur ndikim të shpejtë dhe të lartë?
Sipas Luc Berman, që punon për të përmirësuar infrastrukturën e çiklizmit dhe këmbësorëve, përqindja e udhëtimeve të bëra me biçikletë në Paris ka shkuar nga 2% në 12% në 10 vitet e fundit, ndërsa përdorimi i makinave ka rënë nga 12% në 4%.
“Asnjë qytet tjetër në botë me këtë madhësi nuk ka lëvizur kaq shpejt”, thotë Berman. “Është një shembull i asaj që mund të arrijë guximi politik në nivel lokal.”
Menjëherë pas izolimit nga Covid, qyteti ngriti barriera betoni kudo për të krijuar hapësirë për biçikletat dhe lejoi restorantet të shpërndanin tavolinat në rrugë. Këto masa të përkohshme tani janë transformuar në infrastrukturë të përhershme çiklizmi dhe kërkesë të përhershme për tarracat e zgjeruara të restoranteve.
Kjo është e ardhmja jonë. Për momentin, nxehtësia ekstreme është ende vetëm një javë këtu, një javë atje me netë të djersitura dhe pa gjumë, por do të përkeqësohet. Zoologu kanadez dhe aktivisti i klimës David Suzuki deklaroi së fundmi se “është tepër vonë” për të zgjidhur krizën. Ne mundemi dhe duhet të bëjmë sa më shumë që të mundemi, sa më shpejt që të jetë e mundur, për të kufizuar çdo të dhjetën e shkallës së ngrohjes shtesë, por e kemi dëmtuar të tashmen dhe të ardhmen tonë në një mënyrë të pakthyeshme dhe tashmë po e ndiejmë këtë. E tëra çfarë mund të bëjnë qytetet është të përshtaten.
*Alexander Hurst është gazetar i Guardian Europe.
@tetovanews
@tn.lajmelokale
