Nga Jeffrey Lewis
Gjatë javëve të fundit, këshilltari i ri i sigurisë kombëtare John Bolton ka theksuar publikisht se Shtetet e Bashkuara do të kërkojnë një marrëveshje “të stilit të Libisë” me Korenë e Veriut. Shumë ekspertë, përfshirë mua, paralajmëruan se kjo ishte një përpjekje e qëllimshme për të sabotuar perspektivën e një samiti me Korenë e Veriut. Në fund të fundit, ngritja e rasteve të udhëheqësve që u çarmatosën vetëm për t’u vrarë më pas brutalisht, nuk ka të ngjarë të jetë një deklaratë efektive për sigurinë e një bote pa armë bërthamore.
Koreja e Veriut, me sa duket, ka duruar mjaft.
Javën e kaluar, Koreja e Veriut anuloi një takim me zyrtarët e Koresë së Jugut dhe kërcënoi të anulonte samitin e planifikuar me Presidentin Trump. Padyshim, anulimet ishin rreth pjesëmarrjes të bombarduesve B-52 të SHBA në një stërvitje ushtarake me trupat e Koresë së Jugut – një shfaqje e forcës që do të ndodhte në të njëjtën kohë që Koreja e Veriut kishte planifikuar të sillte gazetarët për të parë mbylljen e vendit të testimeve bërthamore. Por deklaratat pasuese e bënë të qartë se problemi i vërtetë ishin deklaratat nga Bolton dhe zyrtarë të tjerë të Shtëpisë së Bardhë që flisnin për ndikimin e fushatës së “presionit maksimal” të Trump dhe referimit të vazhdueshëm të rastit të Libisë. Kim Kye-gwan, një zyrtar i lartë i Koresë së Veriut, ishte shumë i drejtpërdrejtë. “Është absolutisht absurde të guxojmë të krahasojmë [Libinë me Republikën Popullore Demokratike të Koresë], një shtet me armë bërthamore,” tha ai dhe pastaj përmendi Boltonin me emër: “Ne hodhëm dritë mbi kualitetin e Boltonit në të kaluarën, dhe ne nuk e fshehim ndjenjën e mospranimit ndaj tij”.
Kërcënimet e Koresë së Veriut funksionuan. Shtetet e Bashkuara anuluan stërvitjen me B-52, duke theksuar se avionët kishin qenë pjesë e një ushtrimi të ndarë dhe të palidhur. Sekretarja e shtypit e Shtëpisë së Bardhë Sarah Huckabee Sanders hodhi hire mbi Bolton nga podiumi gjatë një konference. Sanders mohoi se dikush në Shtëpinë e Bardhë kishte përmendur ndonjëherë “modelin e Libisë” – edhe pse Bolton e kishte bërë këtë në televizion kombëtar – dhe e bëri të qartë se kush ishte në krye. “Ky është modeli i Presidentit Trump. Ai do ta drejtojë këtë si e sheh të arsyeshme”, tha ajo, përpara se të shtonte, “Ndërsa të gjithë e dimë se jeni në dijeni, ai është negociatori më i mirë dhe ne jemi shumë të sigurt në atë front”. Edhe Trump bëri një përpjekje për të siguruar më tej Kimin me premtimet e një marrëdhënieje të ndryshme, megjithëse ai gjithashtu arriti të kërcënojë Korenë e Veriut me “shfarosje totale” në qoftë se ajo nuk bindet.
E gjithë gjë duket se ka qenë një përpjekje e koordinuar nga administrata Trump për të sjellë takimin përsëri në rrugën e duhur – ose si një përpjekje e koordinuar që mund të pritej nga një bandë që nuk arriti të paguante me sukses një yll të filmave të rritur. Ne do të shohim se si do të funksionojë me Korenë e Veriut.
Samiti Trump-Kim, i planifikuar për në 12 qershor në Singapor, mund të ndodhë akoma – por mbetet e qartë se, ashtu siç kanë thonë ekspertët gjatë gjithë kohës, Koreja e Veriut nuk po ofron opsionin për të çarmatosur veten.
Kjo nuk është hera e parë që zyrtarët e SHBA-së kanë dështuar të kuptojnë atë që Koreja e Veriut ka synuar. Në vitin 2012, zyrtarët e administratës së Obamës thanë se Koreja e Veriut kishte rënë dakord të pezullojë të gjitha lëshimet me raketa me rreze të gjatë, duke përfshirë nisjen e satelitëve. Ekspertët theksuan se deklarata e Koresë së Veriut nuk e tha këtë. Zyrtarët e administratës së Obamës i injoruan ekspertët dhe na inkurajuan që të lejoheshin profesionistët të merreshin me këtë punë. Pastaj Koreja e Veriut njoftoi nisjen e një fushate për pak hapësirë.
Ndihmësit e Presidentit Barak Obama morën në konsideratë se Koreja e Veriut donte ndihmë ndërkombëtare. Por, në fakt, ajo që Koreja e Veriut dëshironte ishte të bënte hapjen e hapësirës për të shënuar qindvjeçarin e lindjes së themeluesit të vendit Kim Il Sung. Koreja e Veriut – e udhëhequr nga një Kim Kye-gwan – nuk po ofronte lëshimin e hapësirës si një koncesion; ata po bisedonin për të na bindur që t’i lejonim ta bënin këtë. Deri në këtë ditë, diplomatët e përfshirë pretendojnë se Koreja e Veriut i mashtroi. Por Koreja e Veriut nuk e bëri këtë – amerikanët thjesht nuk po dëgjonin.
Uashingtoni po e përsëritë këtë gabim, duke i treguar Trumpit se çfarë dëshiron të dëgjojë në vend të asaj që thonë koreano-veriorët. Zyrtarët e Shtëpisë së Bardhë vazhdojnë të pohojnë se Koreja e Veriut, nën peshën dërrmuese të presionit maksimal dhe të frikësuar nga kërcënimet në Twitter, po ofron të braktisë armët e saj bërthamore dhe të hapë dyert e saj ndaj investimeve amerikane. Kjo është çmenduri.
Ajo që Kim dëshiron është diçka e ndryshme: njohje.
Kim dëshiron njohjen për Korenë e Veriut si një shtet, njohjen e të drejtës së familjes së tij për ta qeverisur atë si një vend feudal personal dhe, përfundimisht, njohjen e statusit të Koresë së Veriut si një fuqi bërthamore. Ajo që ofron Kim nuk është çarmatim, por thjesht kufizim. Kim mban raketat e tij me rreze të gjatë të armatosur me bomba termike bërthamore, por ai premton të mos i përdorë ato. Ai ka ofruar të pezullojë testet e raketave balistike ndërkontinentale që nxisin Twitter-in e Trump dhe madje edhe për të mbyllur vendin e tij të testimit bërthamor për të krijuar një imazh të mirë për të gjithë palët e përfshirë. Ai ka premtuar të mos eksportojë teknologjitë e tij bërthamore në vende të tjera. Kim është gjithashtu i gatshëm të flasë ngrohtësisht për perspektivën e largët që një ditë, retë do të zhduken, paqja do të shpërthejë dhe Gadishulli Korean do të denuklearizohet.
Por kjo është një aspiratë, jo një ofertë konkrete për dorëzimin e bombave. Ajo që Kim është duke thënë është më shumë si premtimi i Obamës për të kërkuar paqen dhe sigurinë e një bote pa armë bërthamore (duke ruajtur një arsenal prej rreth 4,500 prej tyre) ose këmbënguljen e Kinës se ajo qëndron për “ndalimin e plotë të armëve bërthamore” (ndërsa shqetësohet se mund të ketë nevojë për më shumë). Diskutimi i çarmatimit, në këtë kontekst, është thjesht haraç që imoraliteti i paguan virtytit.
Për Kim, një samit me një president aktiv të SHBA është një manifestim i prekshëm i këtyre njohjeve – dhe gjithashtu një shenjë se programi bërthamor i Koresë së Veriut ka bërë punën e vet. Saddam Hussein? Ai braktisi programin e tij të armëve bërthamore, por pasi Shtetet e Bashkuara e pushtuan, ai u tërhoq nga vrima e tij dhe u var. Moammar Gaddafi? Ai gjithashtu braktisi programet e tij të armëve të shkatërrimit në masë. Shtetet e Bashkuara dhanë mbështetje ajrore për forcat e opozitës që kërkonin ta rrëzonin atë. Konvoji i Gaddafit u godit me një sulm ajror të NATO-s, pastaj u kap nga rebelët që kërkonin hakmarrje brutale. Por Kim? Ai përfundoi programin e armëve bërthamore të Koresë së Veriut dhe si shpërblim ai merr një samit me udhëheqësin e botës së lirë.
Një samit realizon edhe synime të tjera për Kim. Megjithëse vështirë se ai mund të përqafojë demokracinë e tregut, Kim dëshiron qartësisht investime kineze dhe Koresë së Jugut në ekonominë e Koresë së Veriut, veçanërisht për të përmirësuar infrastrukturën e saj. (Pa dyshim, familja Kim do të lëshojë pak pe në këtë proces.) Kjo kërkon lehtësime nga sanksionet – ose një erozion i regjimit të sanksioneve që mund të dobësohet me përjashtime dhe zbatim të dobët. Edhe nëse takimi me Trump nuk shkon askund, Kim ka të ngjarë të kuptojë se ai mund të vazhdojë të punojë me Seulin dhe Pekinin për aq kohë sa duket se është e arsyeshme.
Pra, përkundër asaj që Sanders thotë, është Kim që duket të jetë “negociatori më i mirë”, sepse ai e kupton sistemin e levave. Pasi Koreja e Veriut testoi një armë termike bërthamore vitin e kaluar, e ndjekur nga një test i një ICBM që e mbart atë, pjesa më e madhe e botës dha dorëheqjen drejt realitetit që, si India, Izraeli dhe Pakistani, Koreja e Veriut është një shtet i armatosur jashtë regjimit të mospërhapjes nukleare.
Kim ka pasur një samit me Moon Jaen-in e Koresë së Jugut dhe dy takime me Xi Jinping të Kinës. Secili takim i referohej denuklearizimit, por vetëm në terma të paqarta, aspirata që kërkonin pak gjëra nga Kim në drejtim të hapave konkrete përtej asaj që ai kishte thënë tashmë se do të bëjë. Pjesa më e madhe e pjesës tjetër të botës është e gatshme të pranojë statusin bërthamor të Koresë së Veriut, përderisa Kim nuk bën shumë bujë për këtë.
Përfundimisht, ne do të veprojmë kështu, gjithashtu. Shtëpia e Bardhë mund të jetë duke folur për presionin maksimal, por ajo që po ndodh është se po lëviz për të akomoduar Kim, duke i ofruar atij njohjen që ai gjithmonë besonte se armët bërthamore do të sillnin. Mediat shtetërore të Koresë së Veriut mbuluan gjerësisht udhëtimin e fundit nga Mike Pompeo – zyrtari më i lartë i SHBA që ka vizituar Pyongyangin qysh nga vizita e Sekretares së Shtetit Madeleine Albright në vitin 2000. Unë jam i sigurt se faqja e parë e Rodong Sinmun për 13 qershor është gati tashmë. Gjithçka që mungon është fotografia nga Singapori./The Washington Post – Lexo.al/
