Alban Salihu dhe Artist Saliu duan ta parandalojnë paragjykimin e të dukurit i vdekur, me vdekjen e vërtetë. Në mes tjerash, janë paraparë një maskë oksigjeni dhe një pajisje për krahun.
Diçka nuk është në rregull me ty. Vërehet se ngadalë po largoheni, pulsi po ju ngadalësohet dhe mezi mund të vërehet se është aktiv. Ju dukeni si të vdekur, por ende nuk keni vdekur. Pas një kohe, ju i hapni sytë dhe vëreni se diçka nuk është në rregull. Është errësirë, ngushtë. E ndjeni rrethin dhe vëreni: Papritmas, ju jeni shtrirë gabimisht në një arkivol. Ju bërtitni, goditni arkivolin dhe mundoheni të liroheni nga aty. Por, më kot. Askush nuk vjen për t’ju shpëtuar.
“Pikërisht, këto situata të tilla duam t`i shmangim”, spjegon Alban Salihu për “20 Minuten”, përcjell Shtegu.com. “Teknologjia jonë do të shpëtojë paragjykimin e të dukurit i vdekur, para vdekjes së vërtetë”. Menaxhuesi i “End Life Technologies”, këtë ide e ka shpikur së bashku me kolegun e tij, Artist Saliu. “Prej një kohe të gjatë jemi të interesuar për paragjykimin e të dukurit i vdekur. interesi ynë lindi pas një rasti në familjen e një mikut tonë të përbashkët jashtë vendit”.
Idenë e tyre ata e diskutuan me Ricardo Torriani, një mjek nga ëinterthuri dhe president i shoqatës kantonale të mjekëve familjarë në Cyrih. “Donim të sqarojmë pyetje të hapura me të. Ai ishte gjithashtu i mendimit se një teknologji e tillë është e nevojshme për të parandaluar gabimet në të ardhmen e njeriut”. Edhe pse në Zvicër varrimi lejohet vetëm pas 48 orësh, shpikjen e shqiptarëve Torriani e vlerëson të rëndësishme. “Se sa mund të mbijetojë një person i shpallur gabimisht i vdekur, nuk është hulumtuar mjaft. Funksionet trupore kanë arritur në minimum, ashtu që mund të mirëmbahen më tepër se 48 orë”. Është një frikë e kahmotshme që të mos varrosen të gjallë, përcjell Shtegu.com. Torriani: “Unë mendoj se ka shumë njerëz që duan të kenë një produkt të tillë”.
“End Life Technologies ” ofron një pako të përgjithshme të përbërë prej një maske të oksigjenit dhe një pajisje për krah, që do ta transmetonte vdekjen zyrtare të personit. E gjitha kjo i ndërlidh shënimet e të vdekurit me qendrën e performancës. Gjithashtu është planifikuar një komplet instalimi për arkivolin. Kjo përfshin katër sensorë që dërgojnë sondazhe të statusit të sistemit në çdo disa minuta. Mëtutje, në arkivol do të vendoset një pajisje SOS. Butoni i saj krijon lidhje të drejtpërdrejta me botën e jashtme.
Të dy shpikësve shqiptarë, por edhe mjekut nuk u janë të njohura në Zvicër, raste të paragjykimit se personi ka vdekur. Torriani: “Problemi është se ka një numër të madh të rasteve të natyrshme të paraportuara, edhe në qoftë se fenomeni është sigurisht i rrallë”. Në vitin 2002, patologu mjeko-ligjor gjerman, ëolfgang Huckenbeck për “Frankfurter Allgemeine Zeitung” kishte raportuar se në Gjermani, gjatë një viti varrosen rreth persona të shpallur gabimisht si të vdekur, përcjell Shtegu.com. Edhe nga vendet e tjera ka raste kur personat janë varrosur të gjallë.
“Sigurisht, ne jemi të lumtur kur lexuesit e gazetës na japin përgjigje nëse kjo është ajo që po kërkojnë. Ne jemi gjithashtu të hapur për të ndryshuar gjerat”. Para se teknologjia e tyre të vërshojë tregun, zbulimi i tyre do të testohet nga Torriani dhe kolegët e tij. “Edhe sigurimi Allianz do ta pranojë produktin tonë dhe do ta testojë atë me një libër specifik dhe një skenar testesh”. Kolegët shqiptarë tashmë kanë një aplikim të përkohshëm për patentë, për 152 shtete të botës.
