Javën e kaluar, parlamenti turk miratoi zgjatjen e misionit të forcave detare turke në Gjirin e Adenit, Bab al-Mandab dhe ujërat rajonalë të Somalisë për një vit. Një vendim i tillë ka ngritur pikëpyetje në lidhje me forcën e ushtrisë dhe bazat e saj më të rëndësishme ushtarake në Detin e Kuq, i cili sot është bërë skena e konkurrencës midis fuqive globale dhe rajonale.
Deti i Kuq përfaqëson një korridor të rëndësishëm strategjikisht në linjën e tregtisë globale të energjisë dhe një arenë për shumë luftëra dhe tensione në ditët e sotme. Më shumë se 10 përqind e tregtisë globale kalon përmes saj, kështu që shumë vende kanë forca detare në zonë. Forcimi i pranisë ushtarake të Shteteve të Bashkuara, Turqisë, Japonisë, Francës, Rusisë, Britanisë, Izraelit, Iranit, Arabisë Saudite, Emirateve dhe së fundmi Kinës në atë zonë, flet qartë.
Marina Detare Turke (TDK) u krijua në 1081 si pjesë e forcave të armatosura. Ata u formuan nga Caka Beu, marinari i parë turk që filloi punën për krijimin e këtyre forcave në Izmir.
Pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Armëpushimit Mudanyi në 1922, selia e parë e Komandës së Marinës Turke u hap në 14 nëntor të të njëjtit vit në Kasimpasa, dhe në 1923 marina krijoi bazën e parë ushtarake në Izmit në Detin Marmara.
Në dritën e gatishmërisë së Turqisë për të zgjatur misionin e forcave të saj detare, më poshtë janë instrumentet e vendosjes ushtarake turke në dhe rreth rajonit të Detit të Kuq.
Që nga 25 shkurti 2009, Flota Detare Turke ka marrë pjesë në një mision të përbashkët detar të quajtur Task Force 151 (CTF-151) për të luftuar piraterinë në Gjirin e Adenit dhe Detin e Kuq. Ajo tashmë i ka komanduar këto forca gjashtë herë, dhe herën e fundit nga 25 qershori deri më 10 dhjetor 2020.
Parlamenti turk zgjati për herë të fundit misionin e forcave detare që veprojnë në ato zona në 5 shkurt 2020. Sipas miratimit të parlamentit disa ditë më parë, misioni i forcave operacionale në zonat e përmendura është zgjatur deri më 10 shkurt 2022.
Marina e Turqisë do të punojë për të siguruar siguri për anijet tregtare që mbajnë flamurin turk ose të lidhura me Ankaranë në dhe rreth rajonit të Detit të Kuq. Ajo gjithashtu do të vazhdojë të kryejë detyrat e ngarkuara në përputhje me rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit të KB dhe të marrë pjesë në operacionet e komunitetit ndërkombëtar kundër terrorizmit në detet jashtë ujërave territoriale të vendeve të rajonit.
Somalia, baza e parë ushtarake
Turqia ka krijuar bazën e saj të parë zyrtare ushtarake pranë Detit të Kuq në Somali, e cila kushton gati 50 milion dollarë dhe ka një kapacitet prej 1,500 trupash në raundin e parë.
Kampi “Turkom” është baza më e madhe turke jashtë vendit dhe mund të strehojë pajisje detare, aeroplanë ushtarakë dhe komando. Tri shkolla ushtarake nën mbikëqyrjen e 200 oficerëve turq janë bashkangjitur gjithashtu në bazë.
Baza ushtarake është e vendosur në një zonë bregdetare jo shumë larg gjireve Bab al-Mandab dhe Aden, për këtë arsye ajo ka një pozicion të rëndësishëm strategjik.
Xhibuti, baza e dytë
Në vitin 2017, Turqia arriti një marrëveshje mbi krijimin e një baze ushtarake në Xhibuti, e cila është baza e saj e dytë ushtarake në rajonin e Detit të Kuq dhe Gjirin e Adenit. Një marrëveshje midis dy vendeve u arrit në dhjetor të atij viti, duke përfshirë disa marrëveshje ekonomike, duke pasur parasysh se Turqia e sheh Xhibutin si një qendër të rëndësishme të Afrikës, për shkak të pozicionit të rëndësishëm strategjik të vendit në Detin e Kuq.
Sudani, një përpjekje e papërfunduar
Turqia filloi krijimin e bazës së saj ushtarake në Sudan në 2017, nën një marrëveshje për të rindërtuar dhe menaxhuar ishullin Suakin të Detit të Kuq. Marrëveshja u arrit si pjesë e disa marrëveshjeve të tjera ekonomike për të rritur nivelin e tregtisë midis dy vendeve, por u ndalua pas rrëzimit të Presidentit Omar al-Bashir.
Fuqia e butë
Turqia po punon me zell për të ndërtuar rrugë dhe ura, për të siguruar ndihmë humanitare dhe bursa, me dhe rreth 4500 studentë afrikanë që janë duke studiuar aktualisht nën programin e bursave të qeverisë, duke përfshirë studentë nga Somalia, Sudani, Egjipti dhe Xhibuti.
Që nga viti 2011, Turqia ka pasur misione diplomatike në të gjitha vendet e vendosura në brigjet e Detit të Kuq, përveç Eritresë. Turkish Airlines operon me fluturime të planifikuara për në Somali, Etiopi, Xhibuti dhe Sudan dhe Agjencia Turke e Bashkëpunimit dhe Koordinimit (TIKA) ka hapur zyrat në kryeqytetet e këtyre vendeve.
Në bregun lindor të Detit të Kuq, Ankaraja siguron ndihmë humanitare për Jemenin përmes organizatave qeveritare dhe jo-qeveritare.
Lidhur me Somalinë, operatori turk i porteve Albayrak operon në portin e Mogadishu. Albayrak mori një koncesion 20-vjeçar sipas të cilit kompania merr mbi 45 përqind të të ardhurave totale të portit. Në dhjetor 2016, Turqia nënshkroi një marrëveshje me Xhibutin mbi krijimin e një zone të tregtisë së lirë, me një sipërfaqe prej 5 milion metrash katrorë.
Sipas Byrosë Turke të Statistikave, vëllimi i tregtisë dypalëshe midis Turqisë dhe Somalisë u rrit në 206 milion dollarë në 2019, krahasuar me 144 milion dollarë në 2017.
Drejtoria Turke e Vakëfit ka ndërtuar shumë xhami në rajon dhe jeta fetare në to drejtohet nga hoxhallarë të arsimuar në Turqi. Kohët e fundit, u ndërtua xhamia më e madhe në Xhibuti, Xhamia Abdul Hamid II. Ankaraja ka ngritur gjithashtu media në arabisht dhe somalisht, plus telenovelave turke që janë dubluar në Somali dhe Amharic.
Pse Deti i Kuq?
Revista Al-Siyasa al-Dawliya (Politika Ndërkombëtare) thotë në një studimin e saj se arsyeja për këtë është dërgimi i një mesazhi të qartë aktorëve në rajon që nuk pajtohen me dhe konkurrojnë me Turqinë në vizione dhe projekte të tilla si Izraeli, Irani, Arabia Saudite , Egjipti dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Në këtë kontekst, shkrimtari i famshëm turk Turan Kislakci tha se Ankaraja, me bazat e saj ushtarake në Detin e Kuq dhe forcat detare që marrin pjesë në misionin e forcës CTF-151, po bën gjithçka për të arritur stabilitetin në Detin e Kuq.
“Prania e Turqisë në rajon është e rëndësishme në dritën e rritjes së ndikimit ushtarak, politik dhe ekonomik të vendeve të huaja në pellgun e Detit të Kuq, i cili do të çojë në mundësinë e ndryshimeve rrënjësore në rajon në periudhën e ardhshme,” tha Kislakci.
Kislakci vuri në dukje se vendi i tij është i vetëdijshëm për hapat në ndërtimin e paqes, siç është mbështetja që i ka dhënë Somalisë në vitet e fundit, pavarësisht disa përpjekjeve për ta dëmtuar. Sipas tij, Turqia e kupton që shpërthimi i kaosit në një vend musliman pranë Detit të Kuq do të ketë një ndikim negativ edhe në të.(Tesheshi)
