Pas një sulmi raketor të 10 tetorit që vrau dy policë turq në Sirinë veriperëndimore, presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan deklaroi se Ankarasë “nuk i kishte mbetur asnjë tolerancë” dhe ishte “e vendosur të eliminonte kërcënimet” me origjinë nga Siria. A është i afërt një operacion i ri ushtarak turk kundër Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), një grup militant që është cilësuar si organizatë terroriste nga Turqia dhe Shtetet e Bashkuara, dhe dega e saj siriane e mbështetur nga SHBA, Njësitë e Mbrojtjes së Popullit Kurd (YPG) )?
Frika nga ndikimi i separatizmit kurd dhe përhapja në Turqi kanë shkaktuar tashmë tre ndërhyrje ushtarake turke në Siri. Në vitin 2016, ushtria turke nisi Operacionin Mburoja e Eufratit, një fushatë për të çrrënjosur ISIS-in nga një shtrirje 80 miljesh e kufirit turko-sirian dhe për të parandaluar YPG-në të krijojë një kanton të afërt në të gjithë Sirinë veriore. Operacionet Dega e Ullirit, fushata e vitit 2018 për të kontrolluar qytetin e kontrolluar nga kurdët, Afrin dhe Sirinë veriperëndimore, dhe Burimi i Paqes, sulmi i vitit 2019 kundër YPG-së në Sirinë verilindore, kanë shërbyer vetëm për të zgjeruar shtrirjen dhe sfidat e Ankarasë.
Gjendja e luftës civile të Sirisë që nga 13 janari 2020. Imazhi është dhënë nga Shërbimi Kërkimor i Kongresit.
Në të vërtetë, Turqia tani është zhytur në një konflikt të ngrirë; Ankaraja është përgjegjëse për menaxhimin dhe mbrojtjen e miliona sirianëve, ndërkohë që po përballet me ofensivën e qeverisë siriane dhe aleatëve të saj rusë dhe iranianë. Për më tepër, abuzimet dhe mizoritë e kryera në zonat nën kontrollin turk kanë provokuar një kryengritje të ashpër kurde dhe sulme të rregullta kundër forcave të sigurisë dhe prokurëve të Turqisë. Sulmi i 10 tetorit ishte vetëm i fundit në një seri sulmesh të gjata, por mund të jetë shtysë për ndryshime të mëtejshme gjeopolitike në Siri.
Në fakt, në përgjigje të sulmit të tetorit, Al-Monitor raporton se Turqia filloi të mobilizonte aleatët e saj të opozitës siriane—madje duke thirrur disa nga liderët e tyre në Ankara—përpara një operacioni kundër Forcave Demokratike Siriane, një grup milicie ombrellë të mbështetur nga SHBA, në të cilën YPG-ja kurde është forca luftarake mbizotëruese. Menjëherë pas kësaj, presidenti sirian Bashar al-Assad përforcoi qytetin e kontrolluar nga YPG të Tell Rifaat në qeverinë veriore të Aleppos për të penguar një ofensivë të mundshme turke, ashtu siç bënë forcat e regjimit të Asadit në tetor 2019 për të zmbrapsur një sulm turk (Operacioni Burimi i Paqes) në YPG në verilindje.
Megjithatë, ndryshe nga viti 2019, kur Ankaraja dhe Moska ranë dakord që ushtritë turke dhe ruse të patrullojnë së bashku një zonë të sigurt përgjatë kufirit verior të Sirisë, trupat ruse dhe turke tani e gjejnë veten në anët e kundërta të një beteje të afërt në veriperëndim. Për të qenë të sigurt, deri më 26 shtator, Reuters raportoi se Forcat Ajrore Ruse, Ushtria Arabe Siriane e Asadit dhe milicitë e mbështetur nga Irani goditën një numër fshatrash veriperëndimor sirian pranë qyteteve të kontrolluara nga Turqia të Idlib dhe Afrin me sulme ajrore dhe zjarr artilerie, duke vrarë të paktën pesë luftëtarë të mbështetur nga Turqia dhe duke plagosur një duzinë civilë. Turqia më pas grumbulloi përforcimet e saj për të forcuar pozicionin e saj dhe për të ndalur eksodin e refugjatëve shtesë që kërcënojnë të pushtojnë Turqinë dhe Evropën.
Tensionet mbeten të larta, megjithëse ka arsye për të besuar se një krizë mund të shmanget. Pavarësisht se një fushatë e re ushtarake në Siri mund ta ndihmojë Erdoganin të rikthehet nga problemet politike dhe ekonomike në vend – njësoj si fillimi i Operacionit Mburoja e Eufratit një muaj pas tentativës për grusht shteti të korrikut 2016 e ndihmoi Erdoganin të rifitonte pozitën e brendshme dhe ndërkombëtare – presidenti i Turqisë ka duart plot për administrimin e Idlibit dhe Afrin në veriperëndim dhe qytete të ndryshme siriane në verilindje. Ai mund të preferojë të shmangë përshkallëzimin shtesë.
Mazlum Kobane, komandanti i përgjithshëm i Forcave Demokratike Siriane të lidhura me SHBA-në, sigurisht mendon se ky është rasti. Siç tha Kobane për Al-Monitor në fillim të nëntorit,
Erdogan ka kërkuar gjithmonë mbështetjen e aktorëve ndërkombëtarë përpara se të ndërmerrte një ndërhyrje ushtarake këtu. Ai ka bërë kërcënime dhe vazhdon të kërcënojë. Ai këmbëngul se do të ndërhyjë dhe do të vazhdojë të insistojë. Duke vepruar kështu ai po kërkon të përgatisë terrenin për një operacion. Megjithatë, situata ekzistuese në Sirinë verilindore është e ndryshme tani. […] Sipas mendimit tim, nëse Turqia nuk merr miratimin e Rusisë ose të Shteteve të Bashkuara, Erdogan nuk mund të ndërmarrë një hap të tillë. Dhe me sa jam në dijeni nuk ka një miratim të tillë”.
Në mesin e tetorit, zyrtarët turq sinjalizuan se Ankaraja do të shtynte çdo operacion ushtarak derisa Erdogan të takohej me presidentin e SHBA Joe Biden në hapjen e G-20 në Romë më 31 tetor. Erdogan mbërriti në takim me një mandat të zgjatur parlamentar për operacionet ushtarake në Siri, përpara se të angazhohej në diskutime “pozitive” mbi përjashtimin e Turqisë nga programi i avionëve luftarakë F-35, ofertën e saj për avionin luftarak F-16V dhe të drejtat e njeriut me Biden. Edhe pse të dy udhëheqësit më vonë njoftuan formimin e një “mekanizmi të përbashkët” për të menaxhuar marrëdhëniet, deklaratat zyrtare nuk sugjeruan se një marrëveshje për Sirinë ishte e afërt.
Rrjedhimisht, është e paqartë për sa kohë Erdogan do t’i vërë veshin paralajmërimit të Bidenit kundër ndërmarrjes së “veprimeve të shpejta” që do të dëmtonin marrëdhëniet SHBA-Turqi. Më 1 nëntor, një ditë pas takimit të tyre dypalësh, presidenti turk deklaroi se “nuk ka asnjë hap prapa” nga operacionet shtesë ndërkufitare në Siri. Kështu, ndërsa zyrtarët turq argumentojnë se Siria nuk ka zgjidhje ushtarake, Erdogan dhe ministri i Jashtëm Mevlut Cavusoglu e kanë bërë të qartë se Ankaraja do të ndërhyjë nëse Rusia dhe Shtetet e Bashkuara nuk i përmbushin premtimet e tyre politike dhe nuk pranojnë “përgjegjësinë” e tyre për dhunën e fundit. Po kështu, Turqia ka kërkuar rregullisht mbështetjen evropiane me qëllim daljen nga moçali i saj sirian pa dobi; Ankaraja ka argumentuar se në vend që të kritikojë dhe sanksionojë Turqinë për ndërhyrjen e saj, Perëndimi duhet të jetë mirënjohës që ushtria turke ka penguar regjimin e Asadit, Rusinë dhe Iranin të masakrojnë rrugën e tyre në veri të Sirisë, duke prodhuar kriza destabilizuese të refugjatëve në proces.
Prandaj, nëse Shtetet e Bashkuara dhe Evropa nuk mund të propozojnë ose zbatojnë një zgjidhje për problemet siriane të Erdoganit, ai përfundimisht do t’i drejtohet Rusisë për një alternativë, ose do të detyrohet të shkojë vetëm. Siç vlerësoi së fundmi gazetari sirian Ibrahim Hamidi, Rusia herë pas here ka mbyllur një sy ndaj ndërhyrjeve të Turqisë në Siri në këmbim të lëshimeve territoriale ose politike dhe mund ta bëjë këtë përsëri. A do t’i japë Moska dritë jeshile operacionit të ri të Erdoganit në këmbim të “çlirimit” të Idlibit nga terroristët apo rimarrjes së kontrollit të autostradës kryesore M4? Nëse Shtetet e Bashkuara duan ta mbajnë Turqinë afër, në vend që të shohin Ankaranë të bjerë më tej në orbitën e Moskës dhe të qëndrojë në sediljen e shoferit në Siri, në vend që të lihet duke iu përgjigjur ngjarjeve që ndodhin jashtë kontrollit të saj, duhet të qetësojë shqetësimet e Ankarasë, të mos lejojë ato acarohen.
Adam Lammon është Redaktor Menaxhues i The National Interest dhe anëtar i ri i Lindjes së Mesme në Qendrën për Interesin Kombëtar. Ai mori diplomën e tij master në Studimet e Politikave të Sigurisë nga Shkolla e Çështjeve Ndërkombëtare Elliott e Universitetit George Washington. Ai poston në Twitter @AdamLammon.
