Ballina Shëndeti Si ndikoi kolonizimi i Indisë në mënyrën se si po ushqehet globi

Si ndikoi kolonizimi i Indisë në mënyrën se si po ushqehet globi

Nga Ruth Dsouza Prabhu, Al Jazeera

India u kolonizua nga shumë vende përfshirë  britanikët, francezët, portugezët, holandezët dhe danezët, duke ndikuar në  kuzhinën vendase.

Por  kemi shumë pak informacione në ndikimin që India ka pasur në ushqimin e kolonizatorëve të saj.  Ruth Dsouza Prabhu  duke studiuar  historinë koloniale të Indisë  për provimet e saj të ardhshme  vendosi të udhëtonte në disa vende për të kuptuar nëse ushqimet indiane janë ende pjesë e kulturës së vendeve të tjera.

Kedgeree është një ushqim tradicional  indian që konsumohet gjerësisht në Britani.

Ishte një ushqim i shpikur për britanikët në Indi dhe shërbehej në fshat ose ahengje.

Në Indi, për shkak se britanikëve u pëlqente peshku, zakonisht u shërbehej  në mëngjes kur peshku ishte i freskët. Më pas kësaj pjatë kaq të shijshme iu shtuan disa përbërës të tjerë si oriz dhe thjerrëza.

Britanikët e donin konceptin indian të garniturave si gjethet e koriandrit dhe qepët e karamelizuara, raporton abcnews.al

Në fund të viteve 1970, kur e famshmja Madhur Jaffrey, një aktore dhe shkrimtare recetash gatimesh me rreth 30 libra, përgatiti në televizion një pulë me limon dhe koriandër,  ky ushqim u shumë shpejt u bë një nga më të preferuarat e britanikëve.

Përveç mulligatawny dhe kedgeree, vindaloo, tarka dal dhe qorma janë  pjata të frymëzuara nga indianët që vazhdojnë të jenë pjesë e kulinarisë britanike edhe sot, sipas Madhur.

Nga brigjet e Pondy në tavolinat franceze

Puducherry (Pondicherry, ose Pondy) një territor  në shtetin jugor të Tamil Nadu dhe një koloni franceze deri në 1954, ka shumë histori rreth kuzhinës franceze dhe indiane.

Mishi derrit gatuhet me një lloj erezë vadouvan, e cila është përdorur shumë  gjatë kolonizimit nga francezët. Vadouvan   janë erëza për të cilin duhen rreth katër javë për tu përgatitur. Hudhra, thjerrëzat e ndryshme dhe përbërësit si mustardë, qimnon, djegës të thatë, fenugreek, kopër dhe shafran i Indisë përzihen në disa vajra të tilla si kastori, kokosi dhe susami.

Këto thahen në diell zakonisht në muajt e pikut të verës midis marsit dhe majit.

Copëzat e vadouvanit ndahen dhe vendosen në vaj të nxehtë dhe më pas përdoren në pjata si një chutney vadouvan me kokos, një pjatë me karkaleca deti dhe fasule ose sambar (thjerrëza dhe perime me mish deleje).

Vadouvan dhe canard përdoren shumë në Francë dhe janë erëza të frymëzuara nga indianët  gjatë kolonizimit . Sot, vadouvan është në dispozicion komercialisht si një pluhur i thatë. Shefat e kuzhinierëve francezë e përdorin atë për të gatuar gatime të ndryshme, ku vadouvan përzihet  me miell dhe gjalpë për gatimin e peshkut ose mishit.

Oriz: I ëmbël dhe i shijshëm

Pas kënaqësive të vadouvanit ,  sigurisht nevojitet diçka më e lehtë. Pez  (gruri i orizit, një pjatë e zakonshme indiane) është element kryesor për vaktet e lehta.

Hussain Shahzad, shefi ekzekutiv i Hunger Inc Hospitality (O Pedro dhe The Bombay Canteen) në Mumbai dhe André Magalhães, kuzhinier në Taberna da Rua das Flores në Lisbonë, një gazetar dhe studiues i ushqimit kanë studiuar ndikimet ndërkulturore të ushqimit portugez dhe Goan për një menu të veçantë që ata po synonin të krijonin.

Portugezët ishin në Goa midis 1510 dhe 1961, midis rajoneve të tjera. Canja de galinha është një supë e përbërë me  pulë dhe oriz portugez dhe është një pjatë që mishëron ndikimin indian.

Ky ushqim daton që në vitet 1563 nga Garcia de Orta, mjek hebre hebre Seghardi dhe autor i Colóquios dos simples e drogas da India.

Orta ka treguar se si shërbyesja e tij indiane Antonia i shpëtoi jetën duke e ushqyer ‘canje, një qull të bërë nga orizi i zier me piper, qimnon dhe barishte’ kur ishte i sëmurë rëndë.

Canja evoluoi dhe u përhap nëpër disa ish koloni portugeze ku vazhdon të konsumohet edhe sot. Byreçkat portugeze janë në thelb si  samosat e karkalecave që dikush gjen në furrat e bukës dhe tregjet e Goan.

Sot në rrugët e Portugalisë ju merrni byreçka  të mbushura me mish. Të dy Goan (indianë) dhe Portugezët janë komunitete që hanë oriz dhe arroz doce Portugez (një buding oriz me qumësht të kondensuar dhe kanellë).

Portugalia ka një diasporë të madhe të ushqimeve me origjinë  nga Goan.

Ushqim shtëpie

Me 18 milion indianë që jetojnë jashtë vendit, diaspora e Indisë është më e madhja në botë. Në ishujt e Karaibeve, komuniteti i madh indian është kryesisht pasardhës i skllevërve indiane  në vitet 1800.

Midis 1834 dhe 1917, rreth 1.4 milion indianë, shumica nga fshatrat lindore të shkatërruara nga uria, Uttar Pradesh dhe Bihar perëndimor, u larguan për në Karaibe si skllevër.

Disa ushqime indiane dhe teknika gatimi u adaptuan në stilin e jetës së Karaibeve. Sabzis (perime ), dhal (thjerrëza), pakora (patate të skuqura), pooris (bukë ) dhe chutneys janë ushqime të zakonshme tani në Karaibe.

Shumë ushqime indiane për shkak të kolonializmit janë bërë tashme pjese kulturës së vendeve të ndryshme, ushqime që konsumohen edhe sot./abcnews.al

@tn.lajmelokale
@tetovanews